In de negentiende eeuw heerste er een ware strijd tussen ‘Hooglanders’ en ‘Laaglanders’ in de Haarlemmermeer. Steeds meer eigenaren van laagland dienden verzoeken in om hun land te mogen inpolderen en onderbemalen, maar het polderbestuur had daar ernstig bezwaar tegen.
>Boven Vijfhuizen ligt een vreemdsoortig stukje land: de eendenkooi van Stokman. Het oude land ligt een stuk hoger dan de bodem van het Haarlemmermeer en kent een bochtig landschap met andere vegetatie dan in de rest van de polder. Als een van de zeldzame overblijfselen van voor de drooglegging is de achttiende-eeuwse eendenkooi echt een vreemde eend in de bijt.
>Johan Rudolph Thorbecke (1798-1872) is van grote invloed geweest op de vormgeving van het Nederlandse staatsrecht in de negentiende eeuw, met als hoogtepunt ‘zijn’ beroemde grondwetsherziening van 1848. Ook heeft hij zich als jurist en als politicus actief bemoeid met waterschappen en de toekomst van de Haarlemmermeerpolder.
>De geschiedenis van de familie Weijtingh is onlosmakelijk verbonden met Volendam. Drie opeenvolgende generaties bestierden als ‘meereboer’ de boerderij met bijbehorende molen in de Volendammer Meer. In deze zeventiende-eeuwse polder maakten ze lief en leed door en deden ze ondertussen hun best om de voeten droog te houden.
>Ze vindt ze prachtig: de uitgestrekte bomenrijen langs de Haarlemmermeerse polderwegen. Wethouder Mariëtte Sedee: “Voor de lockdown reed ik dagelijks vanuit Nieuw-Vennep over de Hoofdweg naar Hoofddorp. Elk seizoen is dat anders. Je ziet de kale takken in de winter, het tere groen in het vroege voorjaar, de bomen vol in blad in de zomer en de gele en bruine bladeren in het najaar.” Dit jaar start een project voor het behoud van de typisch Haarlemmermeerse polderlinten.
>
3 min
Helaas zijn de musea voorlopig nog even gesloten. Gelukkig kun je wel een virtueel bezoek brengen aan Haarlemmermeermuseum de Cruquius. Bekijk de online tentoonstelling ‘Haarlemmermeer in kaart gebracht’ en dompel je onder in de historische kaarten en droogmakingsplannen van het Haarlemmermeer.
> 1 min
De Haarlemmermeer is een gebied met een bijzondere geschiedenis: een polder onder de zeespiegel, die rond 1852 is drooggelegd. De mentaliteit van de eerste pioniers is er nog goed te proeven. Onlangs is er een nieuwe publicatie verschenen over de identiteit en de cultuurhistorie van de Ringdijk en Ringvaart rondom de polder.
> 2 min
Wie vandaag door het snel veranderende Amsterdam-Noord fietst, kan zich nauwelijks voorstellen dat Noord een aparte plaats heeft in de nationale luchtvaartgeschiedenis. Met een internationale luchtshow, drie vliegvelden en een vliegtuigfabriek. Ga kijken naar het luchtvaartverleden van Amsterdam Noord in de tentoonstelling Noord Vliegt. Nu wegens succes verlengd tot en met 5 april!
> 3 min
In het jaar dat kunstenaar Dirk Breed honderd jaar zou zijn geworden, brengt Kunstconsult in Amstelveen een bijzondere verkoopexpositie met de schilderijen die hij naliet in zijn huis en atelier in de polder van Waverveen.
> 3 min
Elke maand presenteert Huis van Hilde, het archeologiecentrum van de provincie Noord-Holland, de vondst van de maand. Daar krijgen deze bijzondere bodemvondsten een eigen vitrine, op Oneindig Noord-Holland worden ze met een verhaal in het zonnetje gezet. Deze maand staat een zweep uit de Middenbeemster centraal.
>Maar liefst drie pogingen zijn er gedaan om het Naardermeer droog te leggen, maar dit moerasgebied liet zich niet gemakkelijk temmen. Aan de tweede ontginningspoging danken we molen De Onrust (1809), die vanuit Muiderberg nog altijd de waterstand van het meer regelt.
>Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Langs de Zaanstreek’.
>Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘De Haarlemmermeer als typisch poldergebied’.
>In het kader van de tentoonstelling 200 jaar Noordhollandsch Kanaal schreef historicus Maarten Hell voor ons een aantal verhalen over de geschiedenis van dit bijzondere kanaal. Dit tweede verhaal gaat over de grondwerkers die het kanaal met de hand hebben uitgegraven.
>De Grote Molen te Schellinkhout werd tijdens de Gouden Eeuw gebouwd om water weg te pompen naar de Zuiderzee. De molen is tegenwoordig nog steeds in gebruik.
>Het Maria Austria Instituut viert 100 jaar KLM met de tentoonstelling ‘Let’s Fly Away!’ (11 juli – 9 oktober 2019) in het Stadsarchief Amsterdam.
> 2 min
Water, overal water. In de nacht van 13 op 14 januari 1916 raasde er een grote storm over Nederland waardoor verschillende delen van Noord-Holland blank kwamen te staan en veel schade aanrichtte. Eén van de plaatsen waar de woeste golven van de Zuiderzee erg dichtbij kwam, was het liefelijke dorpje Andijk. De dijk hield het hier wonder boven wonder door het werk van dijkwachten en dorpsbewoners, maar daar was dan ook alles mee gezegd. Er waren grote herstelwerkzaamheden en verbeteringen nodig om te voorkomen dat dit nog eens zou gebeuren. Maar hoe pak je dat aan? Hoe houd je iedereen veilig voor het onbetrouwbare water? Nou, gewoon, door het hele dorp 200 meter te verplaatsen.
>Aan de rand van het landelijk gelegen Obdam en omringd door groene weilanden, waakt de oude wipmolen ‘Weel en Braken’ over de gelijknamige polder.
>De relatief jonge polder Wijkermeer (de voorbereidende werkzaamheden startten in 1856 en het land kon in 1877 bewerkt worden) is 700 ha groot. Hij strekt zich uit van Beverwijk tot Assendelft, van het Noordzeekanaal tot Nauerna. Het grootste deel van de Wijkermeer valt onder de gemeente Zaanstad.
>Een ‘kwakel’, ook wel kwakkel genoemd, is een hoge, smalle voetgangersbrug. Kenmerkend aan deze wankele (vandaar de naam) bruggen is dat ze hoog zijn om de scheepvaart te kunnen doorlaten. De Kwakelbrug vertelt hoe de bescheiden nederzetting Edam uitgroeide tot een belangrijke handelsstad.
>