Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Zaanstreek en Waterland.
>Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Langs de Zaanstreek’.
>In het Honig Breethuis hangt een schilderij met een merkwaardig onderwerp: koeien die in een kerk bijeen worden gebracht. Het schilderij geeft een benarde episode uit de geschiedenis van Zaandijk weer. Zowel de inwoners als het vee zochten hun toevlucht in hoger gelegen kerkgebouwen.
>De papiermolens van de gebroeders Breet ontvingen in het begin van de negentiende eeuw hoog bezoek. Een Franse delegatie van maar liefst 60 personen werd ontvangen in Zaandijk. Aan het hoofd van dit gezelschap stond generaal Auguste de Marmont, de bouwer van de piramide van Austerlitz op de Utrechtse Heuvelrug. In juni 1804 werd de generaal met alle egards ontvangen en over de Zaan vervoerd in een ‘tentjacht’. Een antiek model hiervan is in de fraaie Zaankamer van het Honig Breethuis te bewonderen.
>Het papier van de firma C & J Honig Breet vergaarde in de achttiende en negentiende eeuw wereldfaam. Beroemde kunstenaars uit die dagen maakten graag gebruik van het Zaanse ‘velijnpapier’. Halverwege de negentiende eeuw werden de meeste bankbiljetten in Nederland gedrukt op papier van C & J Honig Breet. Internationale erkenning kreeg het papierbedrijf in 1852 op de Great Exhibition in het Londense Crystal Palace.
>Eind 1999 heropende het voormalige Zaans Historisch Museum zijn deuren als Honig Breethuis. De nieuwe naam verwijst naar de geschiedenis van het museumpand, dat tussen 1710 en 1892 werd bewoond door leden van de bekende ondernemersfamilies Honig en Breet.
>Het woonhuis stond eeuwenlang aan het Ezelspad te Zaandijk voor het werd overgeplaatst naar de Zaanse Schans. Er kwam veel geduld en vakmanschap aan te pas om het bouwvallige pand weer zijn oude glorie terug te geven. Lees meer
>Het indrukwekkende koopmanshuis straalt nog altijd de grandeur en voornaamheid uit die de vroegere bewoners voor ogen moet hebben gestaan. Een deftig pand, bestemd voor deftige mensen. En dat men bepaald niet onbemiddeld was mocht best worden gezien, zowel aan de binnen- als aan de buitenkant.
>Het Zaanse koopmanshuis stond oorspronkelijk in Zaandijk (Lagedijk 240) en werd in oktober 1970 op dekschuiten overgebracht naar de Zaanse Schans. In 1972 werd Het Noorderhuis door koningin Juliana geopend als museum/woonhuis.
>Het gemaalcomplex is gebouwd in 1904 als zuiggasgemaal met centrifugaalpomp ten behoeven van de polder Westzaan. Sinds 1916 is het in gebruik als electrogemaal. Het complex bestaat uit een machinegebouw met voor- en achterwaterloop, een brandstofloods, een machinistenwoning en een seinmast. Op het dak van het gemaal staat een windvaan met de naam ‘’t Leven’.
>De houten pakhuis dateert in oorsprong uit het vierde kwart van de zeventiende eeuw. Het had oorspronkelijk de functie van zaadpakhuis en behoorde bij en molen. Het pakhuis ligt pal naast het ten noorden hiervan gelegen voormalige zaadpakhuis ‘Het vette schaap’. In 1977 is het pakhuis ingericht als woonhuis.
>De expositie over de geschiedenis van de 36-jarige historie van de Bannehof, een initiatief van de Historische Vereniging Koog-Zaandijk, is te zien in de hal van het gemeentehuis te Zaandijk.
>Tim Doeves uit Zaandijk is molenaar op de Zaanse Schans. In het najaar van 2007 werd een droom werkelijkheid voor Tim. De man, die vanaf zijn jeugd gek was van molens, werd benoemd tot molenaar van houtzaagmolen Het Jonge Schaap.
>