De constructie van betonnen pilaren die de verdiepingvloeren van het gemeentehuis gaan dragen

De constructie van betonnen pilaren die de verdiepingvloeren van het gemeentehuis gaan dragen

Expositie

Aan de hand van artikelen, krantenknipsels en fotomateriaal geeft  de expositie een overzicht van de samenvoeging van de zeven voormalige Zaangemeenten op 1 januari 1974 tot de nieuwe gemeente Zaanstad en de geschiedenis van het gemeentehuis te Zaandijk, vanaf de eerste paal in 1974 tot heden. Ter gelegenheid van de tentoonstelling verscheen er tevens een boekje met foto’s en teksten over het gemeentehuis en een dvd met vier interviews van oud-bestuurders en oud-ambtenaren: Wietse Kingma, Wim Jonker, Wim Bosman en Harry van der Veen.

Guisveld

De bouw van het nieuwe gemeentehuis – een ontwerp van R. Winkel, chef van het gemeentelijk architectenbureau – was een rechtstreeks gevolg van de nieuwe gemeente Zaanstad. De bouwkosten bedroegen ruim negen miljoen gulden. Aannemingsbedrijf J. Nelissen uit Haarlem nam de bouw voor zijn rekening. De keuze voor een plek in een nagenoeg onbebouwd Guisveld  was gebaseerd op de veronderstelling dat Zaanstad reusachtig zou groeien door allerlei grootschalige industriële ontwikkelingen langs het Noordzeekanaal. Volgens de prognoses van destijds zou Zaanstad uitgroeien tot een stad van 250.000 inwoners.

Het gemeentehuis in aanbouw

Het gemeentehuis in aanbouw

Eenzaam en alleen

Om al die nieuwe inwoners te kunnen huisvesten zou het natuurgebied Guisveld worden opgeofferd ten gunste van een forse woonwijk. In die nieuwe woonwijk zou een gemeentehuis prima passen, was de toenmalige opvatting. Maar de tijd achterhaalde al die plannen. Milieu- en natuurbeschermingsorganisaties liepen te hoop tegen het opofferen van natuurgebied Guisveld. Dat had weer tot gevolg dat Provinciale Staten een streep haalden door bebouwing van het Guisveld. Het betekende tevens dat de geplande centrale ligging van het nieuwe gemeentehuis  compleet overhoop werd gehaald. Eenzaam en alleen stond de Bannehof in het Guisveld, alleen te bereiken via de Oud-Heinstraat, ver weg van de bewoonde wereld. Het resultaat was al deze ontwikkelingen was dat de duur aangekochte grond door Zaanstad in de jaren tachtig voor een schijntje is verkocht aan Staatsbosbeheer dat sindsdien het gebied in beheer heeft.

Het nieuwe gemeentehuis

moederziel alleen in het Guisveld

Het nieuwe gemeentehuis

Eerste paal

Op 1 januari 1974 was de vorming van Zaanstad een feit. Maar een nieuw gemeentehuis ontbrak. De eerste paal moest zelfs nog worden geslagen. Dat gebeurde op 15 januari 1974 door burgemeester Reint Laan. De nieuwjaarsreceptie van het nieuwe college en de nieuwe raad werd in 1974 bij gebrek aan een eigen behuizing gehouden in theater De Speeldoos. De raadsvergaderingen vonden dat jaar plaats op verschillende locaties. Er werd vaart gezet achter de bouw die slechts een jaar in beslag zou nemen. Op 24 februari 1975 vond de eerste raadsvergadering plaats in het nieuwe gemeentehuis. Op die dag werd ook het allereerste huwelijk voltrokken. De officiële opening van het gebouw vond enige maanden later plaats, op 14 mei 1975.

Demonstratie op binnenplein Bannehof

Tegen sluiting van aantal bibliotheken en buurthuizen, 1997

Demonstratie op binnenplein Bannehof

Vijver met goudvissen

Volgens architect Winkel moest het gebouw een ontmoetingsplaats worden met een vriendelijke ontvangsthal, voor iedereen toegankelijk, zoals het postkantoor in Zaandam. ,,We gaan er banken neerzetten en bloembakken en er komt een vijver met goudvissen. In de hal komt natuurlijk een receptioniste, niet zo zeer als een portier, die de mensen zou kunnen afschrikken, nee, als iemand die ze de weg wijst.’’

Hobbezakkenplein

Over de naam van het plein van het gemeentehuis is nog stevig gesteggeld. De door het college voorgestelde naam Metronoomplein werd verworpen door de raadscommissie. Ook de naam Brink haalde het niet. Andere speelse suggesties waren Plein 1974, Hobbezakkenplein, Opperdan en De Kuulk, Regentenplein, Piet Keizerplein, Het Verguisde Veld, het Rode Plein,  Artikel 19, Vullisplein en ’t Trefpunt.
Een prijsvraag onder de bevolking leverde maar liefst duizend namen op. Op 25 november 1974 besliste uiteindelijk de gemeenteraad dat het plein de naam Bannehof zou krijgen, verwijzend naar de oude Banne Westzaan. Inzender van die naam was Th. Lute uit Castricum. Hij werd per telegram op de hoogte gesteld en ontving een prijs van 250 gulden. Opmerkelijk genoeg kreeg de naam Bannehof al snel een bredere betekenis en werd er ook het gemeentehuis mee aangeduid. Officieel heet het gebouw echter: gemeentehuis Zaanstad, gevestigd aan Bannehof 1 te Zaandijk.

De expositie ‘Bannehof, 36 jaar bestuurshart van Zaanstad’, duurt tot en met 17 februari en is te zien tijdens openingstijden van het gemeentehuis te Zaandijk, van maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 uur. Het boekje en de dvd zijn à twaalf euro te koop bij de firma Staphorsius aan de Guisweg te Zaandijk.

Auteur: Peter RoggeveenKijk voor meer informatie op de website van de Historische Vereniging Koog-Zaandijk.

Het Gemeentehuis anno nu

Het Gemeentehuis anno nu

Publicatiedatum: 26/01/2011