Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Koeien in de kerk

In het Honig Breethuis hangt een schilderij met een merkwaardig onderwerp: koeien die in een kerk bijeen worden gebracht. Het schilderij geeft een benarde episode uit de geschiedenis van Zaandijk weer. Zowel de inwoners als het vee zochten hun toevlucht in hoger gelegen kerkgebouwen.

Mensen en vee in het nauw

In de eerste week van februari 1825 veroorzaakte een westerstorm een hevige watersnood. Overal dreef dood vee, hout en olie. Onder meer ter hoogte van het huis van Klaas Breet was de Lagedijk in Zaandijk ingezakt. De mensen vluchtten de zolders op en de kerken stonden vol schuilend vee. In Zaandijk deden hiertoe ook molen De Bleeke Dood en het pakhuis van Jan van Vleuten dienst. Alleen al voor Zaandijk bedroeg de schade ruim f. 12.000 voornamelijk aan goederen en gebouwen.

Gravure watersnood Zaandijk.

De watersnood te Zaandijk, 1825 (Gravure, Collectie ZOV, Gemeentearchief Zaanstad).

Gravure watersnood Zaandijk.Gravure watersnood Zaandijk.

Hulp van de tsaar

Alleen al voor Zaandijk bedroeg de schade ruim f. 12.000 voornamelijk aan goederen en gebouwen. Evenals koning Willem I droeg Tsaar Alexander I  f. 100.000 bij voor de noodlijdenden in de Zaanstreek. De papierfabrikeurs Jacob en Klaas Breet maakten deel uit van de commissie voor de bedeling en toezicht van werkzaamheden.

Koeien in de kerk.

Koeien in de kerk.Koeien in de kerk.

Veeschilder Van Os

De beroemde Haagse vee- en landschapsschilder Pieter Gerardus van Os (1776-1839) maakte een studie van schuilende koeien in de Oostzijderkerk te Zaandam. Dit schilderij hangt tegenwoordig in het Honig Breethuis.

 

Een monumentale versie van het werk werd in 1830 uitgevoerd door de Hilversummer veeschilder James de Rijk (1806-1882) en hangt nog altijd in de bewuste kerk. Alexander I kocht een ander werk van Van Os voor zijn paleis in St. Petersburg. In 1916 zou de Zaanstreek opnieuw een hevige watersnood beleven. Ook toen namen de gedupeerde inwoners hun toevlucht tot de kerkgebouwen

Wil je meer zien van de collectie? Bekijk hier de openingstijden van het Honig Breethuis en plan je bezoek.

Publicatiedatum: 18/09/2012

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.