Koopmanshuis d’Mol

Het indrukwekkende koopmanshuis straalt nog altijd de grandeur en voornaamheid uit die de vroegere bewoners voor ogen moet hebben gestaan. Een deftig pand, bestemd voor deftige mensen. En dat men bepaald niet onbemiddeld was mocht best worden gezien, zowel aan de binnen- als aan de buitenkant.

2 min

Geslacht Mol verdiende fortuin in de walvisvaart

Het pand d’Mol dateert uit de tweede helft van de 17e eeuw en is afkomstig uitZaandijk, Lagedijk 238. Het kwam eind 18e eeuw in handen van koopman Claes Neven Molszoon, een telg van het geslacht Mol dat in Jisp een fortuin had verdiend in de walvisvaart. De import-Zaandijker liet de woning in 1795 ingrijpend verbouwen naar een ontwerp van architect Samuel Daesdonck. Bij deze verbouwing kreeg de woning zijn brede bakstenen voorgevel met de rijkversierde ingangspartij.

Het pand op zijn plek in Zaandijk, Lagedijk 238. Circa 1900 Zaans Museum/Gemeentearchief Zaanstad

Na de ingrijpende renovatie van 1795 heeft het pand later, in 1853 en 1903, nogmaals flinke onderhoudsbeurten ondergaan. Tijdens die laatste renovatie waarbij een nieuwe keuken werd aangebouwd, onderging de oude keuken een transformatie door het aanbrengen van tegeltableaus die de walvisvaart tot onderwerp hebben.

Lagedijk 238 met de voorname entree Zaans Museum/Gemeentearchief Zaanstad

Tegeltableaus

Met deze 18e-eeuwse tegeltableaus is iets opmerkelijks aan de hand. Tweedaarvan zijn afkomstig uit een pand aan de Gedempte Gracht te Zaandam en werden tijdens sloopwerkzaamheden aangekocht door Gerrit Jan Honig. Kleinzoon Simon Honig vertelde in 2007 dat er tijdens het transport iets mis ging. ,,De twee tegeltableaus werden op een handkar vanaf de Gedempte Gracht naar Zaandijk vervoerd. De tableaus waren breder dan de kar en om ze toch in evenwicht te houden, ging een van de slopers er op zitten tijdens de rit. Door zijn gewicht zijn ze gebroken. Door beide tableaus loopt een breuk.’’ Hergebruik stond bij opa Honig hoog in het vaandel. Dat was algemeen bekend, aldus Simon. ,,Zo werkte opa. Vaak voor een kist sigaren. Als er iets bijzonders waskwamen de slopers vaak naar hem toe.”

Kalverringdijk 19, 2011 foto Jolanda Hoogendoorn

Het pand werd sinds 1853 bewoond door leden van de familie Honig, eerst door Jacob Honig Jansz. Jr. en later door diens zoon Gerrit Jan Honig. Vanaf 1914 was Gerrit Jan ook eigenaar van het naastgelegen 17e-eeuwse koopmanshuis Het Noorderhuis, Lagedijk 240. In 1970 werden beide historische woonhuizen door de erfgenamen van Gerrit Jan cadeau gedaan aan de Zaanse Schans en verhuisden ze van hun vertrouwde plek op dekschuiten naar de overkant van de Zaan. Huis d’Mol werd op zijn nieuwe stek aan de Zaanse Schans in spiegelbeeld weer opgebouwd. Sinds begin 2011 wordt het pand bewoond door Isabella de Jong en Rob Lagrand en hun kinderen.