3 min

Sint-Nicolaas door de jaren heen nog altijd razend populair

Sint zet binnenkort weer voet op Zaanse bodem. Het jaarlijkse ritueel laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Overal waar hij verschijnt worden hij en zijn zwarte medewerkers met gejuich ontvangen door een grote schare kinderen en ouders. Eenmaal afgemeerd neemt de bejaarde kindervriend alle tijd om zijn jeugdige bewonderaars vriendelijk de hand te drukken en tekeningen en andere knutselarijen in ontvangst te nemen. Tussentijds vermaakt zijn peloton zwarte Pieten het publiek met malle fratsen en het uitdelen van tientallen, zoniet honderden kilo’s snoepgoed. Na de officiële ontvangst door een hoogwaardigheidsbekleder vervolgt de bisschop zijn triomftocht door de stad met een uitgebreide rijtoer. De patroon herhaalt zich al jaren. Vervelend wordt het nooit.

Sinterklaas in Wormerveer, 1926. Gemeentearchief Zaanstad.

Scooter

Maar hoe werd de Sint ruim een halve eeuw geleden ingehaald? Liep de Zaanse jeugd toen ook massaal uit? Maakte de goedheiligman ook een ereronde door de stad? Om een antwoord op die vragen te krijgen, is een duik in de archieven nodig, op zoek naar krantenverslagen.
In de jaren vlak na de oorlog werd er door de sint nogal geëxperimenteerd met alternatieve vervoersmiddelen. De schimmel bleef in de stal. Zo arriveerde sinterklaas in 1949 in Den Haag per scooter. Met Piet achterop de buddyseat. Een plichtsgetrouwe politieagent kon daar de lol niet van inzien en sommeerde de sint te stoppen en zijn rijbewijs te tonen.

Maar niet alleen Den Haag ging het er ongewoon toe. Ook in Koog aan de Zaan had Sinterklaas in 1949 zijn schimmel thuis gelaten. Hij maakte een glorieuze intocht met een legervoertuig, een jeep. De actie, op touw gezet door de winkeliers van Koog, bracht honderden en honderden kinderen op de been die door de twee Pieten rijkelijk werden voorzien van pepernoten en reepjes taai.

Herauten verwelkomen de Sint in Zaandam, 1949. Gemeentearchief Zaanstad.

Herauten

Op zaterdagmiddag 26 november 1949 arriveerde de Sint in Zaandam, uit volle borst toegezongen door vele honderden kinderen. Opmerkelijk was dat in die tijd geen groot gevolg van zwarte Pieten meebracht, maar zich slechts liet vergezellen door twee zwarte medewerkers. Een ander wonderlijk fenomeen was de aanwezigheid van in historische kledij gestoken herauten die, voorzien van gevaarlijk ogende spiesen, als een soort lijfwacht van de bisschop fungeerden.
De organisatie van de intocht was in handen van het Sint Nicolaas-comité‚ van de Zaandamse Gemeenschap. Het politiekorps was met extra manschappen uitgerukt om de jeugd in de gaten te houden. Veel viel er niet in te grijpen want die zingende en joelende jeugd die ver voor de aankomst van de boot al een plekje had gezocht rond de steiger van de Alkmaar Packet hield zich gedeisd.

Gigantische drukte tijdens de intocht van de Sint in Zaandam, 1949. Gemeentearchief Zaanstad.

Kordon

De drukte bij de bootsteiger bleek eigenlijk maar een voorproefje van de deinende mensenmassa die zich later voor het gemeentehuis zou verdringen. Toch werd het geduld van de massa nog even op proef gesteld. De Sint werd eerst nog in besloten kring in de burgemeesterkamer welkom geheten door loco-burgemeester Plooijer en vervolgens toegezongen door een select gezelschap van veertig kinderen.

Terwijl de paarden voor het rijtuig stonden te trappelen van ongeduld om de Sint door de stad te voeren, ging het mis. De jeugd liet zich niet langer beteugelen. De politie probeerde een kordon te vormen om de goedheiligman een vrije doortocht te verlenen van het gemeentehuis naar het rijtuig. Die poging om de opdringende jeugd tegen te houden, mislukte grandioos mislukte, want de jongens en meisjes waren niet meer te houden. Dat had tot gevolg dat enkelen kwamen te vallen in de dampende vijgen die de paarden hadden achtergelaten. De overrompelde agenten keken verbouwereerd toe hoe de jeugd het protocol in de war stuurde.

Intocht van de Sint in Wormerveer, 1965. Gemeentearchief Zaanstad.

Publicatiedatum: 08/11/2011