Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Begraafplaatsen zijn oase van rust, maar ook een plek vol verhalen

Begraafplaatsen zijn niet alleen plekken waar we onze doden een laatste rustplaats gunnen. Ze zijn ook een oase van rust en groen èn ze geven een tijdsbeeld. De landelijke stichting Terebinth bekommert zich dan ook om het funeraire erfgoed. Ze stimuleert het opknappen van verwaarloosde begraafplaatsen en grafmonumenten, maar organiseert ook lezingen en rondleidingen.

>

Rolpatronen vroegste boeren onder de loep

Nieuw onderzoek naar grafgiften en botmateriaal uit het oudste grafveld van Nederland (Elsloo, Limburg) levert opmerkelijke informatie op over de klassieke invulling van man-vrouw rolpatronen en de rol van ouderen in de boerensamenleving van de ‘Lineaire Bandkeramiek’, 7000 jaar geleden.

> Book 4 min

‘Hoogovenskelet’ blijkt toch vrouw

Het ‘hoogovenskelet’ dat in de jaren 60 van de vorige eeuw is opgegraven op het terrein van de hoogovens, blijkt na nieuw onderzoek toch naar alle waarschijnlijkheid een vrouw te zijn. Eerder werd aangenomen dat het skelet van een man was. Ook de datering is op basis van nieuwe technieken nu bepaald op 174 tot 19 v. Chr. in plaats van 508 tot 171 v. Chr. zoals eerder werd gedacht.

> Book 2 min

Spookachtig Alkmaar: de hand uit het graf

Menig driftig kind kreeg vroeger de onheilspellende waarschuwing: ‘Pas maar op! Als je je moeder slaat, dan groeien je handen boven je graf!’ In Alkmaar wisten ze wel raad met dit dreigement. Stoute kinderen werden meegenomen naar een zeventiende-eeuwse grafzerk in de Grote- of Sint-Laurenskerk, waar naar verluid een kinderhand uit het graf groeide.

>

Wie was de oudste Haarlemmer?

De huidige Grote of St. Bavokerk was niet het eerste godshuis in het hart van de middeleeuwse stad Haarlem. Onder de zerkenvloer van de kerk werd onlangs voor de tweede keer het tufstenen muurwerk van een voorganger blootgelegd. Met daarbij een deel van een skelet, het oudste dat tot nu toe is gevonden in Haarlem. Wie was deze Haarlemmer en wanneer leefde hij?

>

Oude Begraafplaats Naarden zit vol leven

In de dood is iedereen gelijk. Op de Oude Begraafplaats van Naarden liggen burgemeesters, muzikanten en erfgooiers dan ook dwars door elkaar heen. De grafmonumenten lopen uiteen van vorstelijke familiekapellen tot simpele houten bordjes. Deze groene omgeving is niet alleen een laatste rustplaats, maar ook een plek van stilte en inkeer voor de inwoners van Naarden en Bussum.

>

Textielvondsten uit de Engelmunduskerk

In het voorjaar van 1967 werden, dankzij gunstige vondstomstandigheden in enkele graven, in de Engelmunduskerk twee wollen kledingstukken gevonden, onder andere een gebreid babyjasje en een mannenjas, twee (half)wollen koordjes en enkele zijden (naai)garens.

>

Eerebegraafplaats te Bloemendaal

De jaren 1940-1945 zetten naast de rest van het land, ook de Kennemerduinen op hun kop. Het werd Sperrgebiet. De Duitsers bouwden veel oorlogsbouwwerken en legden betonnen wegen aan. Al tijdens de oorlogsjaren was bekend dat de nazi’s zonder enige vorm van proces verzetsstrijders executeerden in de duinen. In de zomer van 1945 kon in de duinen van Bloemendaal de trieste balans worden opgemaakt. In 45 grafkuilen verdeeld over zes verschillende plaatsen, werden de stoffelijke overschotten van in totaal 422 mensen gevonden. Van hen zijn 313 herbegraven op de Eerebegraafplaats bij Overveen, waaronder de bekende verzetsstrijdster Hannie Schaft.

>

Sinterklaas: gulle bisschop, beschermheilige en kindervriend

Wie kent hem niet? Het begon allemaal 280 jaar na Christus. In Myra, een plaats in Turkije, riep een stem in de nacht: “De eerste die morgenochtend de kerk binnen komt, wordt de nieuwe bisschop van Myra.” De toen twintigjarige Nicolaas liep de volgende ochtend als eerste de kerk binnen. Zo geschiedde dat hij, nu Sint-Nicolaas, de nieuwe bisschop van Myra werd. De bijzonder gulle bisschop stierf op 6 december 342 en in de eeuwen die volgden, ontstonden allerlei legendes rond zijn persoon. Sint-Nicolaas werd heilig verklaard vanwege zijn goede daden en op de avond van vijf december vieren we dat nog steeds. Het stoffelijk overschot van de bisschop van Myra werd in 1087 naar Italië overgebracht. De goedheiligman rust nog steeds in Bari, in de Basilica di San Nicola. Hij was de beschermheilige van zee- en kooplieden, gevangenen, bakkers, huwbare maagden en kinderen.

>

“I walk in the valley of death …”

Laten we hem maar even ‘George’ noemen, naar koning George de Derde, wie hij diende. Een van de 32.000 (!) Engelse soldaten die bij de Engels-Russische invasie op 27 augustus 1799 aan land waren gezet door een armada van ruim 150 vaartuigen. Daar stond hij dan op het strand bij Groote Keeten op een zonovergoten dag, niet wetend hoe snel het eind zou komen.

>

De Grafter zerkenvloer

In Graft is geen kerk te bekennen. Het eeuwenoude raadhuis siert de dorpsstraat en daarnaast is het leeg. Zo lijkt het. De onoplettende voorbijganger loopt of fietst er zo langs. Maar de sporen van de kerk zijn gelukkig behouden gebleven.

>

De Slotkapel van Egmond

Jan II van Egmont, ook wel Jan met de bellen genoemd, strijdt wat af gedurende zijn leven. Zijn bijnaam krijgt Jan tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. En de vergroting van de Slotkapel van Egmond is te danken aan een ruzie waar Jan bij betrokken is. Ruim 500 jaar na zijn dood krijgt zijn grafzerk toch een ereplaats in de kapel.

>

Grafheuvels met archeologische vondsten op de Westerheide

Het blijft een apart gevoel om te wandelen op grond waar 5000 jaar geleden mensen werden begraven. Op de Westerheide bij Hilversum (Goois Natuurreservaat) zijn zeventien grafheuvels gevonden, waar bijzondere archeologische vondsten zijn gedaan.

>