Het huidige landgoed Vaart en Duin is ontstaan door samenvoeging van de buitenplaats Vaart en Duin met het aangrenzende Duinzigt. Beiden gaan terug tot circa 1600 en vanaf 1810 raakten ze met elkaar verbonden. Het oorspronkelijke huis Vaart en Duin is in 1904 gesloopt. Het huis dat nu die naam draagt was tot 1904 huis Duinzigt.
>
3 min
Aan Bloemendaalseweg in de as van de Mollaan staat het voormalige landhuis van de buitenplaats Sparrenheuvel. Het voorste deel is een laag neo-classicistisch gebouw met vrijstaande zuilen in het middendeel dat in 1825 is ontworpen door J.D. Zocher jr. Het deel aan de achterzijde gaat terug tot de vroege achttiende eeuw. Het landgoed bij het huis is inmiddels grotendeels in beslag genomen door straten en gebouwen, maar het Bispinckpark en de vijvers herinneren aan de historische aanleg.
> 3 min
Midden in Bloemendaal ligt een groen park met daarop een majesteus negentiende-eeuws landhuis. Het vormt de overgebleven kern van het landgoed van bijna 40 hectare.
> 3 min
Van de historische buitenplaats Saxenburg resteren weinig gebouwde fragmenten: enkel het achttiende-eeuwse toegangshek met natuurstenen pijlers en de voormalige tuinmanswoning met prieel. Het zeventiende-eeuwse buiten is vastgelegd in prenten, schetsen en een schilderij. Het gebruik als lusthof wordt voortgezet in het Bloemendaalse bos, Thijsse’s hof en op de cricketvelden.
> 3 min
De naam Overbeek wijst al op de geschiedenis van dit terrein als overplaats van een buitenplaats genaamd De Beek. Op de oorspronkelijke buitenplaats uit de zeventiende eeuw van de zwagers De Clercq en Van Beeck staat nu een huis uit 1938. En waar eerst alleen een koepel stond op een woeste duintop, ligt nu het negentiende-eeuwse huis Overbeek op een groene heuvel.
> 3 min
Haarlemse stedelingen bedwongen in de 18de eeuw circa 130 ha. Bloemendaals stuifzand. De opeenvolgende eigenaren plantten er helmgras en (Schotse) grove dennen en lieten er Merino schapen grazen. Ook bouwden ze er enkele landhuizen en legden ze er lanen aan. Onder meer het huidige Duinlustpark, Schapenburg, Caprera, Klein Wildhoef, Euphrasia en Dennenheuvel staan in het gebied dat in de 18de eeuw even een enkele eigenaar kende.
> 3 min
De Linnaeushof staat bekend als de grootste speeltuin van Europa. De Linnaeushof is van oorsprong onderdeel van de buitenplaats De Hartekamp en veranderde in de loop der tijd van overplaats van een buitenplaats, via een bloemenpark à la Keukenhof uiteindelijk tot speeltuin.
> 2 min
De politieke en economische veranderingen eind 18e eeuw leidden tot een pleidooi om ‘de woeste gronden in de Kennemerduinen ten voordele der Republiek te bereiden’, ofwel geschikt te maken voor landbouw. Veel andere namen (vooral rond de Hazenberg) herinneren aan die tijd: Koevlak is er daar één van. Dit gebied dankt zijn naam aan het feit dat het in het begin van de vorige eeuw sterk beweid werd door het rundvee van het Middenduin, maar ook Schapenkamp, Bokkendoorns, Kaasvlak, Ezelenwei, Lammetjeswei etc. Het was niet gemakkelijk om te ‘boeren’ op de stuivende duinzanden. Rond 1870 waren van deze enthousiast begonnen ondernemingen dan ook alleen boerderijen, een schaapsherderwoning en de veldnamen over.
> 2 min
Het huis is oorspronkelijk een hofstede uit omstreeks 1600, waaraan door architect Zocher in 1848 aan de oostzijde een deel is toegevoegd toen het pand tot woonhuis werd verbouwd voor de geneesheer-directeur van het door Zocher gebouwde psychiatrisch ziekenhuis Meer en Berg. Â Kenmerken Van het voorste gedeelte van de hofstede is een belangrijk deel van de hoofdvorm en detaillering aan de noordzijde bewaard gebleven. Van het andere bouwgedeelte dat hier loodrecht op stond resteert alleen de fundering met kelder. De korte gevel aan de westzijde is grotendeels negentiende-eeuws in detaillering, de zijgevels zijn in 1956 vernieuwd. Van de achteraanbouw valt alleen de hoofdvorm met fundering en kelder onder de bescherming, evenals de detaillering van de westgevel die mogelijk uit dezelfde tijd stamt als de aanbouw van Zocher. De voorgevel verkeert nog grotendeels in oorspronkelijke staat en komt in detaillering overeen met het hoofdgebouw, gelet onder meer op de symmetrische, classicistische vormgeving met toepassing van pilasters, kroonlijsten en brede deur- en vensteromlijstingen.
> 1 min
De Kennemerduinen zijn het hart van het Nationale Park Zuid-Kennemerland. In de Tweede Wereldoorlog is een deel van het landschap dicht bij zee op de schop gegaan. Er zijn toen onder meer veel bunkers aangelegd. In de wederopbouwtijd na de oorlog kwam behoefte aan recreatieterreinen. Toen is het bunkercomplex Schuitegat in de noordwesthoek van de Kennemerduinen herbestemd tot tijdelijk vakantiedorp. Het heeft bestaan van 1951 tot 1988. Later zijn veel bunkers gesloopt of toegedekt. Een van de vroegere bewoners beschrijft in 2011 zijn gemengde gevoelens.
> 1 min
De Haarlemse opperrabbijn Philip Frank, zes andere Haarlemmers en drie Velsense burgers vonden op 2 februari 1943 bij een massa-executie de dood. Diep geschokt maakte Haarlem op die dag voor het eerst kennis met een grote Duitse vergeldingsactie. Een dag ervoor waren al 102 Haarlemmers gearresteerd om naar het concentratiekamp Vught te worden afgevoerd. De Duitse bezetters namen met de executie wraak naar aanleiding van een schietpartij op de Verspronckweg op zaterdag 30 januari dat jaar, die een Duitse onderofficier het leven kostte. Twee gedenkstenen aan weerszijden van een wandelpad in de duinen bij Bloemendaal markeren de plaats waar de vergeldingsactie plaatsvond.
> 6 min
‘In lommerrijk Overveen ligt een meertje.’ Zo zou de VVV een beschrijving van de Brouwerskolk kunnen beginnen. De mooie waterplas heeft nu inderdaad nog uitsluitend een recreatieve betekenis, maar is ooit gegraven met een ander doel. Halverwege de zestiende eeuw raakte het Spaarnewater zo vervuild dat het niet langer bruikbaar was voor de talrijke Haarlemse bierbrouwerijen. Als vervanging daarvoor waren de brouwerijen voortaan aangewezen op het schone duinwater in de Brouwerskolk. Tot op de dag van vandaag draagt die naam de herinnering aan een verdwenen industrietak in de hoofdstad van Noord-Holland.
> 3 min