2 min

In de Haarlemmermeerpolder ligt zo’n 2000 jaar aan geschiedenis voor het oprapen. Het Haarlemmermeer was eeuwenlang een enorm zoetwateroppervlak tussen Amsterdam, Haarlem en Leiden. Dat water breidde zich alsmaar uit, ten koste van het omliggende land. Door stormen waren de  dorpen langs het meer niet veilig. Tijdens een heftige westerstorm op 29 november 1836 kwam het water zo hoog te staan, dat zo’n 4000 hectare grond overstroomd raakte en het water haast tot de poorten van Amsterdam reikte. Enkele weken later volgde een kerststorm, die het water richting het westen deed keren en maar liefst 7500 hectare land onder water zette.

Die overstroming zou de laatste zijn. Koning Willem I wees in 1836 een commissie aan, die onderzoek moest doen naar de drooglegging van het Haarlemmermeer. Vier jaar later kon de operatie beginnen. De stoomgemalen Leeghwater, Lynden en Cruquius deden hun werk, binnen enkele jaren tijd werd het gebied drooggelegd. In 1852 was de ‘waterwolf’ voorgoed getemd. De vrijgekomen grond werd verkocht aan boeren. Aan de verschillende bouwstijlen van de oudste boerderijen is nog goed te zien dat de nieuwe Haarlemmermeerpolder pioniers uit het hele land aantrok.

Verhalenpaal STOMP bij de Stompe Toren. Via Haarlemmermeermuseum De Cruquius.

Polder wordt buitenmuseum

Sinds twee jaar staan er 15 Verhalenpalen van het project Schakels aan de Ketting in de Haarlemmermeer. Deze markeringen ontsluiten zichtbaar en onzichtbaar erfgoed voor het publiek. De plaatsen zijn uit 80 inzendingen van bewoners van de Haarlemmermeer uitgekozen als de meest betekenisvolle plekken. Hieronder vallen onder meer het pomphuisje in Nieuw-Vennep en het verdwenen dorp Rijk, dat opgeofferd werd voor de bouw van Schiphol. Samen vormen de palen een erfgoedroute door de polder, die de Haarlemmermeer maakt tot buitenmuseum.

Ter gelegenheid van de uitbreiding van de gemeente per 1 januari zijn er vijf Verhalenpalen toegevoegd. Dit zijn nummer 16. STOMP bij de Stompe Toren, 17. RUIG bij Ruigoord, 18. GEUS bij de Spaarndammerdijk, 19. VINK bij voormalig Vinkebrug en 20. VUUR op de plek van een Vuurbaken bij Gemaal de Cruquius. Op 29 november 2019 worden de vijf palen met karakteristieke lettersculpturen door wethouder Marja Ruigrok onthuld.

Haarlemmermeerspoorlijn, 1912. Beeld uit de tentoonstelling ‘Schakels’, via Haarlemmermeermuseum De Cruquius.

Schakels aan de Ketting

Wie meer wil weten over de Haarlemmermeer of het project Schakels aan de Ketting kan terecht bij Haarlemmermeermuseum De Cruquius, waar momenteel de tentoonstelling ‘Schakels, een reis langs betekenisvolle plekken van Haarlemmermeer‘ te zien is.

Wie geïnteresseerd is in het bezoeken van één of meerdere Verhalenpalen of het lopen van de volledige route, treft hier een overzicht van alle twintig Verhalenpalen met bijbehorende teksten en locaties.

Tekst: Sarah Remmerts de Vries

Publicatiedatum: 26/11/2019