3 min

Geld

Het betalingsverkeer zag er zo´n vierhonderd jaar geleden iets anders uit dan vandaag de dag. Er waren door de grote internationale handel vele verschillende soorten munten in omloop. Niet alle soorten vreemde valuta werden echter geaccepteerd, de regels hiervoor waren vastgelegd door de Staten-Generaal. Er waren wisselkoersen voor de waarde van vreemde munten omgerekend in guldens, stuivers en penningen.

De rijkere lagen van de bevolking konden terecht bij de Amsterdamse wisselbank, die de zekerheid van betrouwbare guldens waarborgde. Kleine hoeveelheden geld konden gemakkelijk gewisseld worden bij een geldwisselaar, waarbij wel goed gelet moest worden op eventuele valse of verslepen munten. Door een muntstuk op een marmeren tafel te gooien was te horen of deze echt van goud of zilver waren. Zo kon je ‘met klinkende munt betalen’.

Het scheepgaan van compagnietroepen bij de Montelbaanstoren, 1670 – 1690, Abraham Storck (1644-04 – 1708-04). Bron: Collectie Online Amsterdam Museum

Kleding en stoffen

Niet alleen vandaag de dag is de Nieuwendijk een goede plaats om de leukste en nieuwste modetrends te bekijken, ook in de zeventiende eeuw kon je hier al linnen, zijde, laken en katoen kopen om deze te laten maken tot een kledingstuk. Ook in de Warmoestraat en de Nes kon de modeliefhebber zijn hart ophalen: hier werden allerlei soorten knopen, kledingaccessoires, hoeden, linnen en zilverwaren verkocht. In de bekende winkelstraat de Kalverstraat was in de echter geen kledingstuk te vinden. Destijds deed de straat zijn naam eer aan. Waar nu de grootste modeketens dure panden bezetten, werden tot 1629 koeien, ossen en kalveren verhandeld.

Plattegrond van Amsterdam rond 1649, vervaardigd door Joan Blaeu. Bron: Wikimedia Commons.

Boeken en kaarten

Het Damrak en de Dam waren in de zeventiende eeuw het kloppend hart van de stad op het gebied van boekdrukkunst, kaartenmakerij en de verkoop van deze producten. De beroemde firma Blaeu, de makers van de enorme Atlas Maior, zat hier gevestigd in het pand de Vergulde Sonnewijser. Ook waren er vele verschillende boeken te koop rond het Damrak en de dam. Zo had het drukkers- en uitgeversbedrijf Elzevier omstreeks twintigduizend titels op voorraad.

De reden dat Amsterdam zo’n belangrijke plaats was voor het drukken en uitgeven van verschillende werken, was het losse censuurbeleid dat de stad kende. Zo vonden protestantse drukkers het bijvoorbeeld geen probleem om katholiek werk te drukken. Ook werd er in vele verschillende talen gedrukt, om deze werken vervolgens de grens over te smokkelen. Van Bijbels tot pornografie: het was allemaal te koop in het Amsterdam van de Gouden Eeuw.

De vismarkt, 1639 – 1660, Hendrick Martensz. Sorgh (1609 – 1670-06). Bron: Collectie Online Amsterdam Museum

Markten

Niet alleen in de bekende winkelstraten waren verschillende soorten handel te vinden. Ook de vele markten in alle soorten en maten waren een uitgelezen plek om producten te kopen. Vooral  maandag was in de zeventiende eeuw een belangrijke marktdag. Sommige markten kenden een gevarieerd assortiment, zoals de Nieuwmarkt, de Noordermarkt en de Botermarkt. Hier konden klanten etenswaren, kleding, huisraad, gereedschap en nog veel meer vinden.

Andere markten waren specialistischer: zo was er een heuse appelmarkt aan het Singel en telde de stad meerdere vis- en vleesmarkten. Wie zijn uitgegeven duiten terug wilde verdienen door zelf artikelen te verkopen, kon terecht op de jaarmarkt in september. Op deze vrijmarkt met vele honderden kramen was iedereen welkom.

Auteur: Eva Bleeker

Bron

• Maarten Hell en Emma Los, Amsterdam voor vijf duiten per dag. Dé gids voor uitgaan, sightseeing, shopping, eten & drinken in het Amsterdam van de zeventiende eeuw (Amsterdam 2011).

Publicatiedatum: 28/05/2015