‘Greetje van de fietsenmaker aan het Kleine Noord’

Margreet van Hoorn pakte al vroeg de pen op. Haar eerste verhaaltjes verschenen in de jaren 1930 in de plaatselijke krant. Met Hoe Hansje zijn luiheid afleerde maakte ze haar debuut, op 11-jarige leeftijd. Ze koos toen voor het pseudoniem Willy, “omdat ik het niet durfde met mijn eigen naam erbij”. Ook Margreet van Hoorn was een pseudoniem: haar echte naam was Gré de Reus.

Van Hoorn woonde aan één van de oudste huisjes van Hoorn, aan een stille gracht op het Munnickenveld. Ze groeide op als de jongste dochter van een fietsenmaker aan het Kleine Noord en had een gelukkige, maar ook wat eenzame jeugd. Haar beiden ouders werkten in de fietsen- en motorenzaak, en hadden weinig tijd voor haar. Als dromerig kind met een grote fantasie was ze dol op muziek, toneel en de natuur.

‘Maar een echte journaliste was ik niet’

Tijdens de hongerwinter kreeg ze een baan als verslaggeefster bij het Dagblad voor West-Friesland. Zo kwam ze door heel Hoorn en omstreken: ze bezocht concerten, avonden van de Huisvrouwenvereniging, paranormale avonden, psychologische lezingen en heel wat meer. Toch kon ze in de ‘nuchtere verslagjes’ die ze moest schrijven, niet alles van zichzelf kwijt. Naar tien jaar stapte ze over naar damestijdschrift Libelle, dat beter bij haar paste. Ze had succes met een reeks interviews met moeders van bekende Nederlanders, en maakte lezeressen enthousiast met haar romantische verhalen en wekelijkse gedichten.

In 1965 besloot Margreet van Hoorn haar baan bij Libelle op te zeggen. Ze was heimelijk verliefd geworden op de zoon van haar oude zanglerares, en reisde hem achterna naar München. Door in zijn buurt te verkeren, hoopte ze zijn hart te winnen. Helaas heeft de man er nooit van geweten, en trouwde hij met een andere vrouw. Margreet keerde met een gebroken hart terug en legde zich toe op wat ze het liefste deed: boeken schrijven.

Geen uitnodiging voor het Boekenbal

25 jaar later lag haar 54^e boek in de winkels. Tien meisjesboeken en 44 romans stonden er inmiddels op de teller, en Van Hoorn stond steevast hoog in de uitleentop-10 van Nederlandse bibliotheken. Maar ondanks dat ze één van de best gelezen schrijvers van Nederland was, bleef de erkenning van de literaire wereld uit. Haar boeken waren ‘lectuur’ en voor het Boekenbal werd zij nooit uitgenodigd. Nog altijd staat zij op Wikipedia aangeduid als ‘schrijver van streekromans’ – terwijl Hoorn en West-Friesland helemaal geen grote rol speelden in haar boeken en gedichten.

“Met alle respect hoor, maar ik schríjf helemaal geen streekromans!”, vertelde Van Hoorn in 2001 aan een journalist van Trouw. Zelf noemde ze haar boeken ‘psychologische romans’. Liefde, verlangen, nostalgie en ‘alles wat had kunnen zijn’ waren terugkerende thema’s. “Ik schrijf over het kwetsbare in een mensenleven. Wat me daarin aantrekt is het weerloze, de pijn die je niet kunt uiten.” Haar inspiratie haalde ze uit het dagelijks leven, en de verhalen die mensen haar over hun levens vertelden. Of gebeurtenissen die zij bijvoorbeeld op televisie zag.

Zo maakte het indruk op haar hoe operazangeres Maria Callas door haar minnaar voor het blok werd gezet, toen zij zwanger van hem bleek. ‘Dat kind weg, of ik weg’, zou de man hebben gezegd. Van Hoorn begreep er niets van dat Callas toen abortus pleegde. In haar roman Hannah (1988) liet ze haar hoofdpersoon in een soortgelijke situatie een andere keuze maken. Zo probeerde zij vaker via haar gevoelswereld op te lossen die zij niet kon doorgronden. “Hoe minder ik de feiten weet, hoe beter ik het mijn fantasie kan invullen.”

‘De mannen in mijn boeken, komen voort uit verlangen.’

Margreet van Hoorn was openhartig over haar eenzaamheid en ongewilde kinderloosheid. Ze was niet getrouwd en leefde onafhankelijk, in een tijd waarin dat nog niet gebruikelijk was. Maar een daad van emancipatie was dat niet. ‘Ik had zo graag een gezin gehad’, vertelde ze aan haar biografe Emmy Huf. ‘Maar de omstandigheden hebben daar niet aan meegewerkt.’

Het deed niets af aan haar inlevingsvermogen. In haar boeken schreef ze geregeld over mannen en hun gevoelsleven, huwelijken en kinderen. Vele lezers vonden daar herkenning in. Onbekenden schreven haar geregeld brieven of belden haar zelfs op. Om haar bekentenissen te doen, om raad te vragen, of omdat zij kracht haalden uit haar boeken bij moeilijke situaties. Dat haar boeken zoveel troost gaven, raakte haar. ‘Ik dacht later: als je dát voor mensen kunt betekenen, heb je niet voor niets geleefd.’

Omslagbeeld: Portret Margreet van Hoorn achter typemachine, naast boekenkast met haar romans, 1979, Noord-Hollands Archief, collectie Fotopersbureau De Boer, NL-HlmNHA_1478_18137K01_20.

Tekst: Marit Eisses

Bronnen:

• Emmy Huf, Margreet van Hoorn, Vijfentwintig jaar schrijfster, 1987
• De Volkskrant, 29 maart 2010
• Trouw, 29 november 2001, 22 maart 2010
• NRC Handelsblad, 8 juli 1989
• De Telegraaf, 4 januari 1986
• Westfries Archief, Collectie Gré de Reus (Margreet van Hoorn)

Publicatiedatum: 21/08/2023