Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Knorrebotten, bikkelen en knikkeren: kinderspelletjes in de 17e eeuw

Kinderspel was onderdeel van het dagelijks leven in de zeventiende eeuw. Onze voorouders vonden het vanzelfsprekend dat er veel kinderen buiten diverse spelletjes speelden. De kindersterfte was erg hoog en pas als je een jaar of twintig was, had je uitzicht op een langer leven. Kinderen waren tevens symbolisch voor de onschuld en onbedorvenheid die je op latere leeftijd verloor, hoewel ze ook werden gezien als miniatuur volwassenen. Hun kleding week bijvoorbeeld nauwelijks af van die van de ouders.

Tevreden snorrende kinderen

Die waren te horen als er gespeeld werd met ‘snorrebotten’, stukjes speelgoed die we nu niet meer kennen. Het zijn voorwerpen die, door rondslingeren of draaien met behulp van een stuk touw, een zoemend of snorrend geluid voortbrengen. Met een aantal verschillende snorrebotten – ook de metalen versie werd ‘snorrebot’ genoemd – kon je met elkaar een heel orkest vormen. Goedbeschouwd is het een van de oudste instrumenten op aarde. Ze worden over de gehele wereld gevonden en bij natuurvolk nog vaak gebruikt.

Snorrebot, 15e-16e eeuw, gevonden bij de ruïne van Brederode.

Teruggevonden tegels met kinderspelen

Bij het Muiderslot zijn bij restauratiewerkzaamheden vele tegeltjes gevonden met daarop afbeeldingen van spelende kinderen. Ze laten een scala aan bekende en niet meer bekende activiteiten zien: hoepelen, knikkeren, bikkelen, beugelen, bokje springen en ga zo maar door. Als kinderen niet wisten wat te doen, konden ze op de tegeltjes kijken voor inspiratie.

Het Provinciaal Depot voor Archeologie te Wormer heeft een flink aantal van de genoemde tegels in zijn collectie. Soms is het lastig om te om bepalen welk spel werd bedoeld: gaat het hier nog om spel of loopt het uit op een gevecht?

Loden snorrebot, 17e-18e eeuw, gevonden te Enkhuizen.

Ter leering ende vermaeck

De zeventiende eeuw is een periode waarin werkelijk alle taferelen uit het dagelijks leven werden afgebeeld: van alle denkbare ambachten tot boeken met kleurige platen over dieren en bloemen voor de welgestelden. Dit alles onder het motto: ‘ter leering ende vermaeck’. Zo was het afbeelden van spelende kinderen op de bekende wit-blauwe tegeltjes een heel gewoon verschijnsel. Hun plaats was echter niet prominent in de schouw, maar hoorde thuis op de plinten van de kamers en de keuken.

Tegel gevonden in het Muiderslot, eind 17e eeuw.

Auteur: Frans Diederik

Publicatiedatum: 14/11/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.