2 min

Eerste contacten tussen Friezen en Romeinen

De kennismaking tussen Friezen en Romeinen verliep aanvankelijk zeer goed en tegen een geringe belasting van één koeienhuid per jaar boden de Romeinen militaire macht en kracht tegen eventuele vijanden van de Friezen. Al 28 jaar daarvóór had de veldheer Drusus een bondgenootschap gesloten met de Frisii uit het noordelijk kustgebied, zodat de Romeinen als bondgenoot vertrouwd werden. Toen vanuit het kamp, Castellum Flevum geheten, een expeditie naar Noord-Duitsland werd ondernomen, zullen daar mogelijk Friezen deel van hebben uitgemaakt. Uiteindelijk drongen de troepen door tot in het gebied van de Chauken in Noordwest-Duitsland. Na de nodige strubbelingen en strijd keerden de troepen terug in het castellum.

Opstand van de Frisii

Het bondgenootschap van Friezen en Romeinen liep echter een forse deuk op toen een nieuwe belastinggaarder, Olennius, vond dat de huiden van de Friese koeien véél te klein waren en dat de Friezen er per gezin maar meer moesten leveren. Daar was de economie van de Friezen niet op berekend en na hartverscheurende taferelen waarbij Friese vrouwen en kinderen ter compensatie als slaafgemaakten werden weggevoerd kwamen de Friezen in opstand. Het fort werd belegerd en bijna ingenomen. In paniek lieten de Romeinen extra troepen aanrukken en zelfs cavalerie. Dit gebeurde echter steeds in te geringe aantallen, zodat veel Romeinen het leven lieten bij de gevechten; mogelijk meer dan vijftienhonderd!

Slingerkogels gevonden bij fort Flevum.

Schikking

Waarschijnlijk is de kwestie in der minne geschikt, want verdere berichten over strijd met de Friezen vernemen we niet meer uit de schaarse Romeinse bronnen. Wel zal er sprake geweest moeten zijn van het leveren van voedsel aan de 400 soldaten die de bezettingsmacht van het fort vormden. Wat er in materiële zin als retourgoederen naar de Friezen is gegaan is niet duidelijk; mogelijk bestond de wederdienst alleen uit de eerder genoemde ‘protectie’ van de Romeinen. Opvallend weinig Romeinse goederen als aardewerk, munten en dergelijke uit deze periode zijn er teruggevonden in de onderzochte inheemse nederzettingen.

Rijn als rijksgrens

In 42 n. Chr. heeft Flevum waarschijnlijk een rol gespeeld in de verovering van Britannia, maar in 48 n. Chr. besloot de toenmalige keizer Claudius dat dit noordelijke steunpunt opgeheven kon worden De soldaten konden zich terugtrekken op de Rijn, die vanaf dan de grens tussen Romeinen en ‘barbaren’ zou zijn.

Zo kwam er na ruim twee generaties een eind aan een tumultueuze periode voor de Friezen in Noord-Holland. De verhalen zullen nog lang zijn doorverteld, maar het harde bestaan van de Friese boeren bood verder weinig gelegenheid voor romantiek meer.

Auteur: Frans Diederik

Publicatiedatum: 14/11/2011