3 min

Opleiding

Johanna (‘Jo’) Petronella Catharina Antoinetta Koster (1868-1944) werd als derde van een gezin van acht geboren in Kampen. Haar vader was kapitein-kwartiermeester bij het Instructie-Balaton aldaar. Van huis uit werd Jo al vroeg gestimuleerd om iets met haar beeldende kwaliteiten te doen. Zo mocht zij tijdens haar middelbare schooltijd (1881-1885) al tekenles volgen bij de Dordrechtse schilder Roeland Larij. In de periode 1885 tot 1888 studeerde zij aan de Rijksnormaalschool in Amsterdam, daarna nog zes jaar aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam. Het jaar dat Jo aan de academie in Rotterdam begon was een bijzonder jaar, omdat dat jaar voor het eerst studenten niet alleen tekenlessen konden volgen, maar tevens schilderonderwijs kregen. Jo kreeg daar les van de hoofdleraar tekenen Professor Jan Striening (1827-1903) en van de hoofdleraar voor de ‘groot-pleister en naak-klassen’ Alexander H.R. van Maasdijk. Na haar studies reisde Jo erg veel. Zij verbleef onder andere enige tijd in Brussel en Parijs.

Jo Koster, Korenveld, 1914 Olieverf op doek, © Simonis en Buunk

Naar Laren

In november 1899 bezocht Jo het Gooi. Zij ging naar Laren, om zich daar ‘volledig’ aan haar vak te wijden. Haar studietijd was voorbij en nu, omdat Jo geen directe wens had om te trouwen, diende zij in haar eigen levensonderhoud te voorzien. In Laren logeerde Jo bij haar vriendin Adya Rees-Dutilh. Zij hadden elkaar waarschijnlijk in Brussel leren kennen in het atelier van Blanc-Garin, tevens trokken zij veel met elkaar op tijdens hun studietijd in Rotterdam. Hoewel Jo na een jaar al weer vertrok uit Laren, zou zij nog vaak terugkomen om er te werken. Naast neo-impressionistische schilderijen schilderde Jo tevens realistisch. Dit werk springt er uit door het felle en frisse kleur gebruik.

Jo Koster, Zomer Aquarel, pen en inkt op papier, © Simonis en Buunk

Ferdinand Hart Nibbrig

Duidelijke inspiratiebron voor Jo’s schilderijen was het neo-impressionistische werk van Ferdinand Hart Nibbrig. Jo had Hart Nibbrig in Laren leren kennen. Vermoedelijk hadden zij al eens eerder vluchtig kennis gemaakt via de kunstenaarsverenigingen Arti et Amicitiae en Sint Lucas waar zij beide lid waren. Het is onduidelijk of Jo in het atelier van Hart Nibbrig gewerkt heeft, of dat zij bijvoorbeeld aan de Larense kunstschool lessen heeft gevolgd. De pointillistische stijl van Hart Nibbrig is duidelijk in de werken van Jo terug te zien.

Ferdinand Hart Nibbrig, Voorjaarsweelde te Blaricum (1900-1905) Olieverf op doek, © Simonis en Buunk

Jan Sluijters

Naast Hart Nibbrig heeft Jan Sluijters (1881-1957) het werk van Jo Koster ook enigszins beïnvloed. Van 1909 tot 1911 woonde de leider van de modernisten – Jan Sluijters– in Villa Vita Nuova in Laren. Sluijters’ werk stond in Amsterdam al bekend als ‘duivelse, onzedelijke’ schilderijen, welke door critici onder andere beschreven werden als ziektebeelden. Hij slaagde er dan ook niet in om zijn uitbundige  werk ergens geëxposeerd te krijgen. Sluijters werkte het liefste buiten en direct naar de natuur. Hij noemde zijn werk ‘luminisme’ of ‘licht-schilderen’. Sluijters had het streven om ‘een ander licht [te vinden], plein-air en [naar] andere karakterisatie der stemmingen’ te zoeken. Hij wilde een vrijere manier van schilderen ontwikkelen, met ‘hartstochtelijker met ontleding der kleur, snelle, directe toets [en] karaktervolle lijn’. Jo Koster heeft geen abstract werk gemaakt. Wel heeft zij uitbundige en expressieve doeken geschilderd. Wanneer en of Jo Sluijters persoonlijk leerde kennen is helaas niet bekend.

Tekst: Sarah Thurlings-Heijse.
Uit: Margriet van Seumeren, Sarah Heijse en Nikkie Herberigs, Gooise vrouwen in de kunst (2008).

Publicatiedatum: 09/12/2014