De joodse keuken als bindmiddel

Het kookboek voor de joodse keuken doet meer om de joden bij elkaar te houden dan de Heilige Thora,’ schreef auteur Meyer Sluyser (1901-1973). Aan het einde van de negentiende eeuw waren de joden in Nederland na een proces van meer dan een eeuw relatief goed geïntegreerd in de verschillende bevolkingslagen en beroepssectoren. Dankzij onder andere de diamantindustrie was er een klasse van meer gegoede joodse arbeiders ontstaan. Aan de Nieuwe Uilenburgerstraat opende diamantslijperij Boas in 1897 zijn nieuwe fabriek. Het bedrijf van de gebroeders Boas was op de oude locatie aan de Nieuwe Keizersgracht uit zijn voegen gegroeid. Met de nieuwe fabriek werd Boas in een klap de grootste diamantslijperij in Amsterdam met 650 mensen in dienst. Sinds 1990 is Gassan Diamonds gevestigd in deze historische diamantslijperij aan de Uilenburgerstraat.

1 min

Keuken

[Keuken], Elie Smalhout, s.a.
Collectie Joods Historisch Museum

Keuken Keuken

Geleidelijke secularisering

Voor velen leidde de emancipatie vanuit totale armoede tot grotere integratie met het niet-joodse deel van de bevolking – vaak ten koste van een diepgaande kennis van de joodse religie en cultuur. Net als in de rest van Nederland, vond in joodse kringen een geleidelijk proces van secularisering plaats. Godsdienst verloor terrein aan politieke stromingen zoals het socialisme en het zionisme. Veel joden gingen bijvoorbeeld alleen nog naar de synagoge op Rosj Hasjana en Jom Kipoer.

Religieus aspect verdwijnt

Ook op het gebied van eten werd een dergelijke tendens waarneembaar: algemene tradities, voortkomend uit de joodse spijswetten, werden in stand gehouden, maar het strikt religieuze aspect ervan verdween op de achtergrond. Als gevolg van het religieuze taboe op varkensvlees, hadden joden bijvoorbeeld meer algemeen een afkeer voor varkensvlees en bijvoorbeeld een voorkeur voor kip ontwikkeld. Bepaalde eetgewoonten liet men evenmin snel varen: in de keuken bleef men vaak, zoals dat werd genoemd, ‘traditioneel’.

Invloed Franse keuken

Bij feesten en partijen in gegoede kring was de invloed van de Franse keuken op het menu groot. Verfijnde aardappelbereidingen, gevulde kalkoen, ossenhaas, tong en baars, zalmmayonaise en hollandaisesaus, asperges, compotes, citroencrèmes en ijs werden geserveerd.

Publicatiedatum: 21/02/2013

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.