2 min

Den Haag bestuurlijk centrum

Den Haag is al sinds de veertiende eeuw een bestuurscentrum van de graven van Holland. In de tijd van de Republiek (1588-1795) was het de vergaderplaats van de Staten van Holland en de Staten-Generaal. Dat kwam deels voort uit traditie. Maar ook was het handig dat Den Haag geen stadsrechten had. Het bestuur van Den Haag had daardoor namelijk niets te zeggen over het Binnenhof. Bovendien had Den Haag geen stemrecht in de Staten van Holland.

Franse Tijd

Die situatie veranderde toen de Fransen kwamen. In 1806 creëerde keizer Napoleon Bonaparte het koninkrijk Holland, met zijn broer Lodewijk Napoleon als koning. Deze besloot in Amsterdam te gaan wonen en regeren, in het Paleis op de Dam – tot dan toe stadhuis. Amsterdam was destijds verreweg de grootste stad. De Fransen die graag een centraal bestuur hadden, vonden daarom Amsterdam de  ideale hoofdstad van Nederland. Op 20 april 1808 kreeg Lodewijk Napoleon de stadssleutels overhandigd en daarmee was de functie van Amsterdam als nieuwe hoofdstad een feit.

Portret van Lodewijk Napoleon, koning van Holland van 1806 tot 1810, door C.H. Hodges, 1809. Beeld: Rijksmuseum

Stadssleutels

De overhandiging was een hele ceremonie. Aan de zuidoostelijke stadsgrens bij het Rechthuis van Watergraafsmeer stond de gehele vroedschap te wachten. Burgemeester Jan Wolters van de Poll heette de hoge gast welkom en overhandigde op een blauwfluwelen kussen twee vergulde zilveren stadssleutels. Daarna begaf de stoet zich naar de Dam en daar betrad koning Lodewijk Napoleon het oude stadhuis dat hem enige weken eerder officieel als paleis was aangeboden.

Overigens kon de koning in Amsterdam niet wennen en daarom bracht hij bij voorkeur zijn tijd door op zijn lommerrijke buitenplaats in Haarlem, het Landhuis Welgelegen (nu Paviljoen Welgelegen), en in Soestdijk of Amelisweerd.

Twee sleutels van de stad Amsterdam. Beeld: collectie Amsterdam Museum.

Amsterdam blijft hoofdstad

In 1815 werd Willem I koning. Amsterdam bleef officieel de hoofdstad, maar het bestuur keerde terug naar Den Haag, dat in 1806 alsnog stadsrechten had gekregen van Lodewijk Napoleon.

Auteur: Gusta Reichwein.

Publicatiedatum: 16/03/2011