Wonen in een molen

Vlak na de Tweede Wereldoorlog worden de afgedankte molens gezien als tijdelijke woonruimte, maar vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw verandert dat beeld.
Kunstenaars, mensen uit de TV-wereld en andere artistieke lieden ontdekken de genoegens van het platteland en betrekken oude boerderijen en soms ook molens.

2 min

De idylle die hen voor ogen staat, wordt niet altijd bewaarheid. De molens hebben zwaar achterstallig onderhoud en nauwelijks of geen comfort.

Historische foto van ondermolen D in verval

Na de invoering van de elektrische bemaling in 1928/29 raakten de molens in verval. Dit is de ondermolen D, die in 1968 tot ‘Museummolen’ werd. (foto: Vereniging De Hollandsche Molen)

‘In 1974 kwam ik te wonen in het Rijksmonument nummer 33107, een achtkante bovenkruier. Wij begonnen met het plaatsen van een tussenvloer, isolatie en uitbouw van de eerste verdieping met een badkamer. Ik herinner mij nog de vele uren waarin ik, met stofkapje getooid, roet van de balken heb verwijderd met een draadborstel. In de eindfase van deze verbouwing werd in 1976 bij een harde storm het hele zuidveld met riet eruit gerukt.’

Pech bij de restauratie van ondermolen C

In 1964 is de Stichting Schermer Molens opgericht om de ‘verguisde monumenten’ in stand te houden. Er kwam veel geld vrij voor de renovatie van alle molens in de Schermer en in 2005 werd ook deze Ondermolen C groots aangepakt. Dat ging niet zonder slag of stoot.

Restauratie van de bewoonde poldermolen E in mei 2003 (foto: SSM)

‘Toen de grote renovatie plaatsvond (verbreding van de terp, vervanging van het riet van de kap en twee velden) werden wij getroffen door zwaar weer. De afdekking van de kap ging stuk en waaide weg waardoor een waterballet ontstond op de twee bovenverdiepingen. Alle emmers, potten, pannen en afdekzeiltjes konden de schade slechts gedeeltelijk beperken. Door de heftige storm kon de kap niet opnieuw overspannen worden met een afdekzeil. Wij moesten het tussen de emmers en pannen uitzingen tot de storm ging liggen.’

Wooncomfort nu

Hoewel de woonomstandigheden van de moderne bewoner aanmerkelijk verbeterd zijn ten opzichte van het verleden, is het nog altijd niet ideaal. ‘De herfst en winter brengen ongemakken met zich mee door gebrekkige isolatie, tocht en vocht.‘

Ondermolen K in de rouwstand. Van oudsher maken de molenaars gebruik van de wiekentaal, omdat een molen tot in de verre omtrek te zien is. Veel moderne molenbewoners houden deze traditie graag in stand. Bij een huwelijk of de geboorte van een kind gaat de molen in de ‘vreugdestand’, soms met een ‘feesttooi’. Bij een overlijden staat de molen in de ‘rouwstand’, gericht op het huis van de overledene. Dit eerbetoon wordt ook gegeven aan mensen, die van belang zijn geweest voor de molens of voor de gemeenschap. (foto: SSM)

De huidige bewoners halen er meestal laconiek hun schouders voor op, het hoort bij het wonen in een molen. Mede dankzij hun doorzettingsvermogen, de zelfwerkzaamheid en de grote affiniteit die de bewoners met hun molen hebben slaagt de Stichting Schermer Molens erin deze unieke monumenten voor de toekomst te behouden.