2 min
Molenverkoop
Het polderbestuur gaat op zoek naar een koper voor de molens. Een bod van 5.000 gulden op alle molens wordt niet geaccepteerd. De verwachting is dat de molens per stuk meer opbrengen als brand- of sloophout. Een groot aantal molens wordt inderdaad verkocht voor bedragen tussen de 150 en 200 gulden. In razende vaart verdwijnen de molens uit het Schermer landschap.
Maar het verzet tegen deze ongebreidelde sloop wordt steeds groter. Ook de regering bemoeit zich er mee en werpt een blokkade op tegen sloop. Het lukt het polderbestuur hierdoor niet om alle molens te verkopen.
Ondermolen K in vervallen staat. Voor deze molen werd in 1949 een sloopvergunning verleend. Door de woningnood werd de sloop voorkomen. Op de achtergrond de niet meer bestaande bovenmolen I. (foto: Vereniging De Hollandsche Molen)
Molens in WOII, bij gebrek aan elektriciteit
In 1939 staat Nederland aan de vooravond van oorlog. De angst leeft dat er door uitbreiding van oorlogshandelingen in Europa elektriciteit-schaarste kan ontstaan. Dit is de redding van de molengroep bij Schermerhorn, èn poldermolen O die deze groep van water voorziet. De poldermolen wordt in 1942 gerestaureerd om dienst te kunnen blijven doen.
De molengroep Schermerhorn wordt aan het einde van de Tweede Wereldoorlog daadwerkelijk ingezet voor bemaling.
Molenbehoud. Bovenmolen E: de roede wordt in de askop gestoken: maart 2006. (foto: SSM)
Voor behoud, tegen behoud
De besluiten en wetten rond molenbehoud kennen een grillig verloop. Het ene moment valt er een besluit dat molens van de ondergang redt, het volgende moment wordt het weer even makkelijk opgeheven, waardoor de molens vogelvrij zijn. Het is een wonder dat er nog zoveel molens in de Schermer behouden zijn.
Zo wordt in september 1942, als er door de oorlog materiaalschaarste dreigt, het zogenaamde Molenbesluit uitgevaardigd om te voorkomen dat molens geheel of gedeeltelijk worden afgebroken. Gedeeltelijke onttakeling (molens zonder wieken) levert een landschap op met ‘peperbussen’ en dat wordt als onwenselijk gezien. Maar in 1944 haalt de regering in ballingschap te Londen alweer een streep door dit besluit, omdat het streven naar molenbehoud slechts ‘een verzinsel van nationaalsocialistische volkse elementen is’.
In 1952 als de koude oorlog dreigt krijgt molengroep Schermerhorn opnieuw een beschermde status. Maar die wordt veertig jaar later weer opgeheven.
Vlak na de oorlog wordt een aantal molens ternauwernood van sloop gered doordat er een groot gebrek aan woonruimte is. De leefomstandigheden in de poldermolens zijn erbarmelijk, maar door subsidie worden sommige molens voor bewoning geschikt gemaakt.
Herwaardering. Ondermolen O wordt in 2013 afgebeeld op een postzegel t.g.v. het 90 jarig bestaan van de Vereniging De Hollandsche Molen. (foto: SSM)
Beschermde status van Schermer molens
Tegenwoordig zijn alle molens in de Schermer rijksmonumenten en hebben een wettelijke bescherming. Er zal geen sprake meer zijn van gehele of gedeeltelijke sloop. De Schermer zal niet veranderen in een ‘landschap vol peperbussen’.
Kaart Schermer
© Schermer Molens Stichting/ tekstbewerking: Tanja Schermerhorn
QR: 5. Poldermolen O.
Publicatiedatum: 25/02/2014
Vul deze informatie aan of geef een reactie.