Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Watersnood in Waterland (1825)

Op donderdag 4 februari 1825 sloeg de Zuiderzee vernietigend toe. Tijdens een zware storm braken overal de dijken. Ook Waterland, de Zaanstreek en de Zeevang verdwenen onder water. Gelukkig bleef het aantal slachtoffers in Waterland tot zeven personen beperkt. Dat kwam doordat er direct een reddingsactie op gang kwam. Kapitein Pakes speelde daarin een hoofdrol.

Muur in de dijk

De ellende in Noord-Holland begon met de doorbraak van de stenen beer in de Waterlandse Zeedijk bij Durgerdam. Er was daar in de Franse Tijd achter de dijk een geschutsplatform gemaakt om de haven van Amsterdam af te grendelen. Een gedeelte van de zeedijk bij het platform was vervangen door een spits toelopende zware stenen muur. Zo kon de vijand niet lopend over de dijk bij het geschut komen. De muur werd niet al te best onderhouden. Tijdens de storm van 4 februari werd hij door de hoge zee uit de dijk gedrukt. Vrouwen in het dorpje Ransdorp zagen de doorbraak alsof een enorme berg sneeuw oprees en weer neerstortte. Ze begrepen wat er aan de hand was toen het water in de sloten snel begon te stijgen, over het land kwam en de huizen inliep.

Zeemanshoop

De bevolking zocht een goed heenkomen op zolder. Het vee werd op hoge bruggen gestald of in de net wat hoger gelegen dorpskerken gestald. Daar vluchtten ook veel mensen heen. De eerste hulp kwam uit de buurt, vooral uit Durgerdam, Schellingwoude, Buiksloot en Nieuwendam. Die dorpen lagen hoog tegen de dijk aan bleven grotendeels droog. Maar ook in Amsterdam kwam direct een reddingsactie op gang. Daar was in mei 1821 door 18 kapiteins van de grote vaart het College Zeemanshoop opgericht. Het ging om een hulpfonds voor zeelieden en hun weduwen en wezen.

 

Verzwakte mannen

De kapiteins van Zeemanshoop vertrokken direct met hun sloepen naar het overstroomde Waterland. Kapitein Pakes voer in een sneeuwjacht naar het droogmakerijtje de Broekermeer. Daar stonden de boerderijen soms tot aan de nok in het water. De toestand van de slachtoffers was na een nacht en een dag in de kou vaak al belabberd. Soms stortten ze zelfs ‘als dekens’ op de bodem van de schuiten neer. Vooral de mannen waren er volgens Pakes slecht aan toe. Verklaren kon hij dat niet goed. Op deze manier voeren de kapiteins van Zeemanshoop enkele dagen bijna zonder te rusten af en aan. Ze hebben daarmee zonder twijfel de levens van vele mensen gered die anders van kou, dorst en honger waren omgekomen. Later kwam de nadruk te liggen op het aanvoeren van water en voedsel en het redden van vee.

Werk aan de dijk

Het gat in de dijk bij Durgerdam was 27 februari weer dicht. Nu moest het zoute water nog van het land. Het Noordhollands Kanaal was daarvoor eigenlijk onmisbaar. Maar het laten weglopen van overstromingswater door het kanaal kon de scheepvaart hinderen. Mede door dit tegengestelde belang duurde het tot in juli voordat het land weer droog was. En kapitein Pakes? Hij ontving een zilveren medaille van koning Willem I met diploma. Het inmiddels Koninklijk College Zeemanshoop bestaat overigens nog steeds. Het is gevestigd aan het Muntplein in Amsterdam. De oude Waterlandse Zeedijk wordt momenteel beheerd door Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. De dijk voldoet niet meer aan de veiligheidseisen. Hij zal daarom de komende jaren worden verbeterd in het kader van het hoogwaterbeschermingsprogramma.

Meer info:
www.hhnk.nl
www.zeemanshoop.nl
www.kustopkracht.nl
www.deltacommissie.com
www.deltacommissaris.com
www.rijkswaterstaat.nl

Publicatiedatum: 03/03/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

1 reactie
  • Mw. H.S. Danner schreef:

    In het archief van het hoogheemraadschap Waterland ligt een brief van de provincie Noord-Holland van 1825 om de stenen beer te versterken. Daar is geen gevolg aan gegeven met alle gevolgen vandien.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.