Enigszins verborgen achter een manshoge haag ligt Villa Binnenduin, een oase van rust in het statige Bloemendaal. De witgepleisterde muren en Italiaans aandoende details geven het huis een bijzondere, rustieke uitstraling. Het pand behoort tot een groep kleine villa’s die tussen 1897 en 1905 gebouwd zijn in het noordwestelijk deel van het oudste villapark van Zuid-Kennemerland: Het Bloemendaalsche Park.

Deze wijk werd vanaf 1883 aangelegd voor welgestelde stadsbewoners, op zoek naar rust en ruimte. Op het oude wijkontwerp van architect L.J. Ritter is te zien dat het een groene wijk moest worden, met villa’s als kleine kasteeltjes evenredig verspreid over het gebied. Die aanleg is door de jaren heen goed bewaard gebleven.

Van alle huizen in de wijk verkeert Villa Binnenduin tegenwoordig nog in de meest oorspronkelijke staat. Het ontwerp voor de villa stamt uit 1896 en is afkomstig van de architecten Roog en Van den Ban. Opdrachtgever en eerste bewoner was de heer J.B.H. Baro, die het huis Villa Josephina noemde.

‘Dat schrijf ik wel bij elkaar’

Het was eind 1902 toen het gezin Thijsse om gezondheidsredenen van Amsterdam naar het groene Bloemendaal verhuisde. Daar betrokken Jacobus (1865-1945) en zijn vrouw Helena (1867-1938), beide onderwijzer, een bovenwoning aan de Bloemendaalseweg. Al na twee jaar huurden ze Villa Josephina aan de Parkweg (later Parallelweg), die ze direct tot Binnenduin omdoopten. Het huis beviel blijkbaar goed, want in 1907 ging Thijsse over tot aankoop. Tot grote bezorgdheid van zijn vrouw, die bang was dat ze het niet konden betalen. Thijsse zou haar gerustgesteld hebben met de woorden: ‘Dat schrijf ik wel bij elkaar’. Een belofte waar hij zich netjes aan gehouden heeft.

Het echtpaar Thijsse en hun twee zoons beleefden mooie tijden op Villa Binnenduin. Ondanks de tegengestelde karakters (Helena was heel zuinig en praktisch, Jacobus wilde nog wel eens te veel geld uitgeven) was het een gelukkig huwelijk. Zij noemde hem ‘Vaas’, van vader, en hij noemde haar ‘Schijn’, van zonneschijn. Voorbijgangers konden vaak meegenieten van de muzikale kwartetten die het gezin in de villa opvoerde. Deftige feesten deed de familie Thijsse echter niet aan. Ondanks hun statige optrekje vond het gezin dat iets voor de werkelijk ‘rijke menschen’.

Blonde duinen

Dankzij de vele gegoede connecties in het dorp, bleek het wonen in Bloemendaal ook nog eens gunstig voor de carrière van Jacobus. In de villa had hij zijn eigen werkkamer, links van de voordeur, met uitzicht op de weelderige tuin. Een natuurtuin, die ongemerkt overging in de door hem zo geliefde Kennemerduinen. Er waren altijd wel een paar leeuweriken of fazanten te bestuderen van achter het raam. In zijn werkkamer las hij boeken uit zijn omvangrijke bibliotheek en schreef hij talloze artikelen en brieven – soms wel twintig per dag.

Het is ook hier dat Thijsse zijn bekendste boeken schreef: de plaatjesalbums van koekjesbakker Verkade. Tussen 1903 en 1940 en later tussen 1965 en 1995 gaf Verkade maar liefst 35 albums uit met natuurlijke thema’s. Daarmee is het de langstlopende reclamecampagne van de vorige eeuw. Elk boek was een kunstwerk op zich. De teksten van Thijsse spoorden aan tot het ontdekken van het eigen land. Zijn favoriete deel moet ongetwijfeld Blonde duinen uit 1910 geweest zijn, die hij grotendeels baseerde op zijn eigen wandelingen door de nabijgelegen Kennemerduinen.

Gevorderd en gesplitst

Helena overleed in 1938, maar Jacobus bleef nog enkele jaren zelfstandig in Villa Binnenduin wonen. Lily Burdet, een dochter van bevriende buurman Alphonse Burdet van Lindenheuvel, nam de zorg voor het huishouden op zich. Tot 19 september 1944, toen de Duitse bezetter zijn geliefde Binnenduin vorderde. Thijsse verhuisde noodgedwongen naar de Militairenweg. Daar overleed hij op 8 januari 1945, reikhalzend uitkijkend naar de bevrijding en de terugkeer naar zijn villa.

Na de bevrijding werd Binnenduin in een boven- en een benedenwoning gesplitst, zodat er meerdere families konden wonen. De familie Thijsse bleef eigenaar en verhuurde de benedenverdieping. Boven woonde Jaap, de kleinzoon van Thijsse, met zijn vrouw Elly. Ze kregen er twee kinderen, alvorens ze naar Delft verhuisden. In 1970 werd de hele villa verkocht aan de familie Pelt, die al vanaf 1955 huurder van de benedenwoning was. Aan de aanwezigheid van de familie Thijsse herinnert nu slechts nog de naam van de lommerrijke laan waar de villa aan ligt.

Provinciaal monumentenschildje

Op Binnenduin moet het goed toeven zijn geweest, want het duurde maar liefst dertig jaar voordat de villa weer van eigenaar wisselde. Binnenduin werd in 2000 verkocht aan de heer A.O. Meijer, een schoolvriend van een van de kinderen Pelt. Trots op het erfgoed, vroeg de familie Meijer in 2019 een monumentenschildje bij de provincie Noord-Holland aan. Zo is de monumentale status van het pand ook voor de buitenwereld duidelijk te herkennen.

Noord-Holland telt ongeveer 14.000 rijksmonumenten, duizenden gemeentelijke monumenten en 500 provinciale monumenten. De provincie beschermt monumenten die typisch zijn voor de provincie en die het unieke landschap ervan benadrukken. Denk aan stolpboerderijen, dijken, molens en gemalen. De provincie helpt eigenaren ook bij restauratie, herbestemming en verduurzaming van de monumenten. Met het aanbieden van de monumentenschildjes wil de provincie eigenaren van provinciale monumenten bedanken voor hun inzet en helpen meer bekendheid te geven aan ons erfgoed. Ook een schildje op uw provinciaal monument? Een monumentenschildje kan via een formulier kosteloos worden aangevraagd.

Tekst: Sarah Remmerts de Vries

Bronnen:

• Ons Bloemendaal.
• Zaans Museum, ‘De albums van Verkade’.
• Sander Groen, ‘Die beroemde “Blonde duinen” van Jac. P. Thijsse zien er tegenwoordig heel anders uit’, De Volkskrant, 17 mei 2019.
• Christine van Meer, ‘Villa Binnenduin’, Ons Bloemendaal, zomer 2005, pag. 22-23.
• Gert Jan van Setten, ‘Thijsse in Bloemendaal’, Ons Bloemendaal, winter 2011, pag. 28-29.

Publicatiedatum: 26/02/2020