3 min

Van brood naar koek

In 1886, meer dan 125 jaar geleden, startte Ericus Gerhardus Verkade zijn Stoom Brood- en Beschuitfabriek ‘De Ruyter’ aan de Westzijde van de Zaan. Een fabriek met achttien man personeel. De producten van het eerste uur waren brood, beschuit, honing ontbijtkoek en langetjes, later kwamen ook de waxinelichtjes hierbij. In de loop der tijd is Verkade overgegaan op het maken van koekjes en chocolade. Het bakken van beschuit en koekjes was één ding, het inpakken kende zijn eigen verhaal. Beroemd zijn de meisjes van Verkade. In 1950 ontving Verkade het predicaat ‘Koninklijk’.

Cees Dekker (Zaandam 1900 – 1990). Eerste vormgever in vast dienstverband bij Verkade tussen 1923 en 1961. Zijn bijdrage aan het Verkade-gezicht met talloze ontwerpen voor affiches, verpakkingen, reclame-uitingen enzovoort was indrukwekkend.

Reclame

De familie Verkade besefte al snel hoe effectief  reclame kon zijn. Verkade was op velerlei gebied een voorloper. Het bedrijf maakte Nederland ook rijp voor reclame, onder andere via de succesvolste reclameactie ooit in Nederland: de albums van Verkade. Een mooie of opvallende vormgeving toevoegen aan producten, dat begon al in 1897 met de ontbijtkoek: bouwprenten voor molens, torens en koetsen sierden de kartonnen verpakking, een lokkertje voor de jeugd. De eindproducten van Verkade waren al vroeg óók merkartikelen. De naam van de fabrikant kwam prominent op de verpakking te staan.

Passie voor kunst

Verkade trok freelance kunstenaars aan voor de vormgeving van verpakkingen, affiches, voertuigen en reclames. Een van hen was Cornelis Dekker, zoon uit een bakkersfamilie die voor zichzelf geen brood zag in brood. Cees Dekker was 23 jaar jong toen hij in 1923 ontwerper-in-vaste-dienst werd.  Als freelancer was zijn talent al opgevallen. Omdat Verkade bang was hem te verliezen aan concurrenten kreeg hij een vaste aanstelling, een novum in die tijd. In zijn sollicitatiegesprek bedong Cees dat hij op zaterdag vrij was om tijd te kunnen besteden aan zijn passie. Hij tekende, schilderde en aquarelleerde voor zijn eigen plezier en hanteerde verschillende stijlen en technieken naast elkaar.  Hij kreeg lessen van Willem Jansen en Jac. J. Koeman en volgde ook de opleidingen aan de Hendrick de Keyzerschool en de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam.

Verzamelaarsbeurs

Verkade gaf de creatieve geest Cees Dekker volop ruimte met eigen ideeën te komen en die uit te werken. Hij ontwierp talloze Verkade-affiches, koekblikken, beschuitbussen en –trommels. Bekend zijn de reclameposters die waxinelichtjes, biscuits en lange beschuitjes aanprezen. Heel beroemd is de gele beschuitbus geworden, met decoratie van Oost-Indische kers. Op elke verzamelaarsbeurs waar Verkade-blikjes worden aangeboden zijn er tientallen ontwerpen van zijn hand. Cees Dekker ontwierp ook verpakkingen van chocoladerepen bij speciale gelegenheden, zoals de Wereldjamboree van de scouts in 1937 en het honderdjarig bestaan van de Nederlandse Spoorwegen in 1939, in de vorm van een locomotief.

Verkade beschuitbus met Oost-Indische kers. Ontwerp van Cees Dekker en Co Verkade uit de jaren dertig en een van de meest succesvolle Verkade-verpakkingen. De bus werd voor 25 cent op de markt gebracht.

Stille werker

Zo’n dertig jaar lang gaf Cees Dekker leiding aan een team van kunstenaar-vormgevers, tot zijn gezichtsvermogen steeds verder achteruit ging. Vanaf midden jaren vijftig werkte hij zo goed en kwaad als het ging thuis door. In 1961, vier jaar voor zijn eigenlijke pensionering, kreeg Cees Dekker pensioen toegekend. Een gebaar waarmee de Verkade-directie liet blijken hoezeer zijn werk op prijs was gesteld. En een eerbetoon aan een stille, bescheiden werker die met zijn grote talent het bedrijf Verkade heeft helpen groot maken.

Auteur: Anita Blijdorp.

Bronnen

• Jan Pieter Woudt, Cees Dekker, Kunstenaar bij Verkade, Stichting Behoud Cultureel Erfgoed Verkade, Zaandam, 2006.
• Website Koninklijke Verkade, http://www.verkade.nl/over-verkade/koninklijke-verkade/
• Website Verkade Paviljoen, http://www.verkadepaviljoen.nl/home/nl/home.html

Publicatiedatum: 30/09/2012