3 min

Rennen voor je leven

Zo begint een interview uit 1985 met enkele oude dijkwerkers van de Hondsbossche Zeewering bij Petten. Stuk voor stuk mannen die hun leven lang in weer en wind aan de dijk ploeterden. De vloedgolf heeft een onuitwisbare indruk op het viertal achtergelaten. Jan Snip was er bij. Samen met 30 anderen was hij op het uiteinde van een met basalt bekleed hoofd aan het werk, omringd door de zee. De mannen hadden daar een bok, een driepotige hijsinstallatie, opgezet om de loodzware brokken basalt te kunnen hanteren. Plotseling zag Snip vanuit het zuiden een grote vloedgolf aan komen rollen. Hij vertelt:

“Eén grote golf water kwam zo over de glooiing (van de dijk) op ons af. Zomaar ineens. Maar het ging hard die golf, dat wij lieten het boeltje het boeltje. We lieten alles liggen. Ja alles hoor, de bok en alles bleef achter. We moesten wegwezen, dat zag je wel! Onze klompen stonden op de dam en die gristen we in de gauwigheid mee, maar Piet Schager, Pieter van de bok zal ik maar zeggen, die had de verkeerde klompen mee. Dat die ging terug om z’n eigen klompen. Stom vanzelf, maar ja. Toen kon hij die golf niet meer ontlopen, maar hij had de tegenwoordigheid van geest om een zetijzer te pakken en dat stak hij met geweld tussen de stenen van de dam. Zo wachtte hij de golf af. Nou het water spoelde over hem heen. Hij liet de golf zo over zijn hoofd krullen. Maar Pieter was sterk als een beer, die hield vast. Ieder ander was vast en zeker verdronken. Maar Piet niet, die hield gelukkig vast!”

Zinkstuk wordt aangebracht voor hoofd Hondsbossche zeewering. Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Geen mens verloren

Jan Bellis vervolgt het verhaal. Hij was weliswaar een kleine jongen van acht toen het gebeurde, maar weet er uit de eerste hand van: “Het volk dat op de kop van de dam werkte, kon met geen mogelijkheid meer wegkomen en klom in de heistelling om de golf af te wachten. En verdikke, laat die stelling nou blijven staan! In een tijd van ja en nee, dreef alles wat drijfbaar was 200 meter ver in zee. Een ravage vanzelf. En schrik, maar er was geen mens verloren.”

Tsunami?

Al deze herinneringen kloppen als een bus. Het Volk, dagblad voor de arbeiderspartij, deed namelijk verslag van de vloedgolf. Het gebeurde allemaal op zaterdag 28 april 1924 om half zes in de middag. Binnen één minuut steeg het water meer dan een meter. De mannen waren op 100 meter afstand van de dijk op een hoofd aan het werk. Ze stonden direct tot hun middel in het water, maar wisten gelukkig de veilige dijk te bereiken. Een stel arbeiders op een ander hoofd klom inderdaad snel in een heistelling. Die bleef staan, maar ze balanceerden wel een kwartier tussen hemel en water. De precieze aard van de golf kon Het Volk niet melden. Maar waarschijnlijk ging het om een ‘rogue wave’. Dat is een spontane, grote oppervlaktegolf. Rogue waves worden onder andere veroorzaakt door een combinatie van elkaar ontmoetende eb- en vloedstromingen. Géén tsunami dus, die worden veroorzaakt door zeebevingen. Maar de schrik was er in 1924 niet minder om.

Werk aan het hoofd Hondsbossche zeewering met bok, ca. 1925. Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Basalt maakt plaats voor beton

Tegenwoordig beheert Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier de Hondsbossche Zeewering. Het waterschap heeft nog een serie medewerkers die het oude steenzettersvak verstaan. Maar het werk wordt steeds meer machinaal gedaan. Basalt maakt plaats voor beton. Meer weten over verleden, heden en toekomst van de Hondsbossche Zeewering? Breng dan een bezoek aan het kustinfocentrum Dijk te Kijk in Petten.

Nawoord: dijkbaas Jan Bellis overleed op 10 april 2011 in de leeftijd van 95 jaar in ’t Zand. Jan Snip was reeds eerder overleden.

Meer info:
www.hhnk.nl
www.kustopkracht.nl
www.deltacommissie.com
www.deltacommissaris.com
www.rijkswaterstaat.nl

Publicatiedatum: 03/03/2011