3 min

Die bouwstijl dateert uit de tijd – de Gouden Eeuw – toen Holland het economische en politieke centrum van de wereld was. Naarden, met een haven aan de Zuiderzee, speelde in de handel een belangrijke rol. Naarden was een tussenstop op weg naar het Duitse achterland.

In geschriften van rond 900 wordt Naarden al genoemd. Rond 1300 ontving Naarden stadsrechten. Omstreeks 1350, bij het begin van de Hoekse en Kabeljauwse twisten, werd het oude Naarden verwoest. Het oude Naarden had overigens ook te kampen gehad met overlast door de Zuiderzee, zodat het besluit viel om enkele kilometers verderop de stad te herbouwen. Maar nu op een hogere plek, de zandrug tussen Naardermeer en Zuiderzee. Graaf Willem V gaf hiervoor toestemming.

Het Stadhuis van Naarden, prentbriefkaart uit 1910-’20. Collectie Provinciale Atlas Noord-Holland, Noord-Hollands Archief.

Strategische plek

En meteen kreeg het nieuwe stadje wallen en muren om de bewoners tegen vijandelijke troepen te beschermen. Naarden lag immers op een strategische plek op de handelsroute van Holland naar het oosten.

Naarden uitgemoord

Die defensieve maatregelen konden echter niet voorkomen dat de stad in 1572 slachtoffer werd van een verschrikkelijke moordpartij door de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De bewoners die deze nachtmerrie ontkwamen bliezen de stad nieuw leven in. Met als bewijs daarvan dit fraaie stadhuis uit 1601. Neergezet in de Hollandse renaissancestijl die toen zo geliefd was. Deze bouwstijl raakte in het midden van de 17^e eeuw langzamerhand uit de mode. Vanaf die tijd herken je steeds vaker klassieke elementen in de ontwerpen van gebouwen.

Spanjaarden richten een bloedbad aan te Naarden, 30 november 1572. Collectie Provinciale Atlas Noord-Holland, Noord-Hollands Archief.

Schepenenkamer

Wie het stadhuis binnenloopt, komt in een fraaie hal met gebeeldhouwde balkconsoles. Hier staat een maquette die laat zien hoe de vesting is ontworpen. In het stadhuis vergadert de gemeenteraad, er vinden culturele evenementen plaats en je kunt in dit meer dan vierhonderd eeuwen oude gebouw trouwen. De kamer waar destijds recht werd gesproken, de Schepenenkamer, is namelijk nu een gewilde locatie voor het voltrekken van huwelijken.

Betimmering

De indrukwekkende Schepenenkamer is betimmerd  met eikenhout. De draagbalken zijn gezaagd uit eiken die gestaan moeten hebben in het Gooierbos, ten zuiden van Hilversum. In dat bos zou in 1593 de laatste wolvenjacht hebben plaatsgevonden. Dat bij een restauratie een draagbalk vervangen is door een ijzeren bint valt niet op dankzij de daarvoor aangebrachte eikenhouten planken.

Cornelis Springer, Zicht achter Grote Kerk in Naarden.

Schavot

In het plafond van de Schepenenkamer zie je nog de katrollen waarlangs een schellenkoord liep. Nadat de schepenen het vonnis hadden geveld, kon de schout met het schellenkoord zijn manschappen in het wachtlokaal waarschuwen dat ze moesten komen om de gevangene naar het schavot te slepen. De gevangene stond terecht voor een eikenhouten balie waarachter de schout en schepenen waren gezeteld. Die balie staat er nog.

Op de gevel van het stadhuis aan de Marktstraat zie je het stadswapen en de spreuk ‘God regiert al anno 1601’. Naarden heeft een historie die ver in de tijd teruggaat. Maar de belangrijkste stad van het Gooi is Naarden al lang niet meer. Die positie is rond 1800 overgenomen door Hilversum.

Publicatiedatum: 24/12/2013