2 min

De Winterkoning leeft in ballingschap in Den Haag terwijl de Dertigjarige Oorlog in het Heilige Roomse Rijk woedt. Ter afleiding gaat hij met zijn 15-jarige zoon de schatten van de Zilvervloot van Piet Heijn bewonderen in Amsterdam. Door forse windstoten komt het schip in aanvaring met een waterschuit. Het schip zinkt en de keurvorst kan nog net worden gered. Zijn zoon en drie leden van zijn gevolg overleven het ongeluk niet.

Gezicht op Halfweg met de trekschuit naar Amsterdam

Trekvaart Amsterdam – Haarlem

Dit ongeval is voor het stadsbestuur van Amsterdam aanleiding om iets te doen aan de gebrekkige verbinding tussen Amsterdam en Haarlem. Er is wel een verbinding met Haarlem via Spaarnwoude en binnenwegen, maar de weg is zo slecht dat men meestal per schuit gaat (over IJ en Spaarne).  Zeker bij slecht weer is dat een gevaarlijke tocht. In 1632 wordt een weg naar Haarlem aangelegd en tegelijk een trekvaart gegraven voor de trekschuit. De trekschuit is een klein smal vaartuig, waarmee passagiers van de ene naar de andere plaats worden getrokken. In het begin wordt de schuit getrokken door mensen, later door paarden die op het pad langs de vaart lopen (jaagpad).

Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij t.g.v. opening spoorweg van Amsterdam naar Haarlem

Spoorverbinding Amsterdam – Haarlem

Ook voor scheepvaartverkeer zijn de verbindingen van en naar Amsterdam traag en onzeker. Overal heeft het scheepvaartverkeer hinder van ondiepten, bruggen, tollen en sluizen. Een vrachtvaart tussen Gouda en Amsterdam kan wel vier tot zes dagen duren. In de jaren 1821-1825 verbetert het Amsterdams stadsbestuur op aandringen van de Amsterdamse Kamer van Koophandel  een aantal vaarverbindingen. Deze verbeteringen verliezen echter al snel hun betekenis. De eerste spoorlijn (voor personenvervoer) naar Haarlem is in 1839 voltooid en direct een succes.

“Sloterdijk”

Amsterdam knooppunt handelswegen

De scherpe markering tussen stad en platteland is sterk vervaagd door alle nieuwe vervoersmogelijkheden. En de spoorverbindingen dragen nog eens extra bij aan het openbreken van de stad. Amsterdam wordt een nieuw knooppunt van waterwegen en vooral spoorlijnen.

’t Dorp Slooterdyk

Sloterdijk

Sloterdijk is zo’n belangrijk spoorwegknooppunt. Ooit was Sloterdijk een klein dorp aan de spoorweg Amsterdam-Haarlem. Sinds 1921 is het onderdeel van Amsterdam. Tot in de jaren ’80 van de negentiende eeuw is er nog geen mogelijkheid om per trein Amsterdam te bereiken vanuit Sloterdijk. In 1882 is een stoomtramlijn geopend en pas sinds begin twintigste eeuw ligt hier de eerste elektrische tramlijn. Een gedeelte van het oude dorp Sloterdijk wordt al snel gesloopt ten behoeve van de bouw van een station. Halverwege de twintigste eeuw stopt de eerste trein op de nieuwe halte.

Auteur: Eva van Dijk

Publicatiedatum: 14/06/2011