2 min

Vanaf oktober 1944 was er geen elektriciteit meer. Wie een fiets op zolder zette, kon met een dynamo op het omhoog gezette achterwiel al trappend in huis een beetje licht krijgen. Een knutselaar wekte met een windmolen op het dak enige stroom op. Voedsel werd steeds schaarser. Een stoet wanhopige mensen zag je met een kar over de Muiderstraatweg naar het platteland trekken. Op ‘hongertocht’.

Smid van Dijk demonstreert het kacheltje bij de Oude Smidse. © Wiard Krook.

Gaarkeuken

Een gaarkeuken was de beste oplossing in deze ellende. Gamellen met voedsel kwamen vanaf eind november 1944 uit de centrale keuken van Weesp. Met paard en wagen. Als het oude vuilniswagenpaard voor de kar sjokte, was het eten bij aankomst gegarandeerd koud. Geallieerde vliegtuigen beschoten allerlei transporten. De vliegtuigbemanning wist niet wat een voedseltransport was. De etenskar is onderweg naar Diemen beschoten, maar niet getroffen.

Zeker 1400 Diemenaren haalden eind 1944 hun pannetje eten bij het uitdeelpunt (Saan) aan de Muiderstraatweg. Veel kreeg je niet. Zo’n halve liter gekookt voedsel. Dus kwamen wel suikerbieten op tafel, of tulpenbollen. Soms wist een schipper een vrachtje aardappelen, wortelen of kool te brengen. Begin 1945 lukte het aardappelen uit de Noordoostpolder hierheen te varen. Het was op alle fronten improviseren. Omdat schoenen niet meer te krijgen waren, pakte Ubels het ambacht op dat hij vroeger had geleerd: klompen maken. Met zijn zonen werkte hij in een schuurtje aan de Ouderkerkerlaan.

Diemen in de Tweede Wereldoorlog

Op de eerste dag dat de Duitse troepen in mei 1940 ons land binnentrokken, viel in Diemen al meteen een vliegtuigbom. Het zou niet de laatste zijn. De oorlogsjaren hebben zichtbare sporen nagelaten in Diemen. Er staan enkele monumenten in Diemen en op de joodse begraafplaats ligt een bijzonder urnenveld. Maar de meeste plekken die in de jaren 1940-1945 een belangrijke rol hebben gespeeld, passeer je zonder te weten wat zich daar heeft afgespeeld.

De inwoners van Diemen hebben dagelijks de gevolgen ervaren van de Duitse bezetting. Verzetslieden pleegden hier aanslagen op treintransporten. Aan de Ouderkerkerlaan rolde in het grootste geheim verzetsblad Vrij Nederland van de pers. Joodse buren bleken plots vertrokken. Een hele woonbuurt moest tegen de vlakte om Duitse soldaten bij een bunkermuur op de Hartveldsebrug een ruimer schootsveld te geven. In een koude wintermaand hobbelden ernstig ondervoede kinderen ’s nachts in onverwarmde vrachtwagens naar pleeggezinnen in Friesland. Daar was meer eten dan de gaarkeuken aan de Muiderstraatweg bood.

Publicatiedatum: 26/11/2014