Lustoord

‘Vroeger was dit echt een soort lustoord. Je had allerlei rozentuinen, geknipte hagen, fruitbomen, een beeldentuin en een sterrenbos*. Dat moest allemaal worden bijgehouden en gesnoeid. Daar waar nu de dichtbij gelegen tennisbaan zit, was vroeger een boomgaard. Deze was rondom ommuurd met holle, aardewerken pijpen. Als de zon erop had geschenen, bleven deze in de avond warm. Door planten tegen de muur aan te knopen kon men hier vroeger kiwi’s, druiven en perziken telen. Iemand uit de arbeiderswijk verderop had nog nooit van een kiwi gehoord, maar op Elswout hadden ze die gewoon wel!’

Mensenklem voor appeldief

‘’s Avonds werd er uit de boomgaard appeltjes gestolen. Maar daar had de tuinbaas* iets op gevonden. Die dacht: “wacht eens even, ik zal dat tuig krijgen”. In de boomgaard werden mensenklemmen neergelegd. Deze klemmen sloegen niet helemaal dicht, zoals een berenklem wel doet. Als hij dicht sloeg bleef er nog een klein beetje open. Hierdoor brak je scheenbeen of bovenbeen niet, maar je zat wel vast aan een ketting. Vervolgens kwam ’s ochtends vroeg de tuinbaas. Die ging kijken of er wat in de klem zat. Wat nu met mollen gebeurt, was toen met mensen. Er ligt nog een voorbeeld van zo’n mensenklem in het poortgebouw van Elswout.’

Klusjes

‘Afgelopen jaar hadden we hier zestig stewardessen die als bedrijfsuitje graag op het landgoed hout wilde gaan zagen. Maar het was mei en dan kan dat niet vanwege het broedseizoen. We zijn toen de bruggen schoon gaan maken. Er zijn zestien bruggen op Elswout en die hebben we allemaal laten afnemen met groene zeep. Er komen vaker groepen mensen die met een bedrijfsuitje een dagje komen helpen op Elswout. Onder begeleiding gaan we dan bijvoorbeeld zagen of tuinieren.’

Werken op Elswout

‘Ik ben van mijn zestiende tot mijn 29ste jachtopziener geweest op een particulier landgoed. Daarna ben ik overgegaan naar Staatsbosbeheer, naar Elswout. Toen ik hier kwam was ik alleen maar aan het fazanten tellen. Maar eigenlijk moest ik kijken welke bomen er omgevallen waren. Wat er gesnoeid moesten worden. Je moest leren waar je op moet letten.’

‘Toen ik hier kwam werkte hier vijftig man die constant bezig waren. Je had natuurlijk geen grasmachines. Al het maaiwerk werd nog met seizen gedaan. Tegen de tijd dat ze klaar waren, konden ze weer opnieuw beginnen omdat het gras alweer was gegroeid. Ondertussen ben ik nog maar een van de weinige medewerkers die veel buiten te vinden is. Veel werk op het landgoed wordt nu met aannemers gedaan. Vroeger was het hier echt een mannenwereldje. Maar we hebben tegenwoordig ook twee vrouwelijke boswachter. Bij Staatsbosbeheer ben je als boswachter namelijk veel meer bezig met schoolklassen en excursies.’

Bijzonder landgoed

‘Elswout, dat zal Staatsbosbeheer nooit afstaan. Ik zie het als een parel die zevoor altijd zullen bewaren. Er zijn zoveel zeldzame soorten planten in dit gebied. Waaronder allerlei soorten wilde stinsenplanten*. Ook qua oppervlakte is dit een heel bijzonder landgoed. Een gewoon landgoed kan zichzelf onderhouden wanneer het bestaat uit circa 16 hectare land. Elswout bestaat uit 80 hectare. Rond 1700 werd Elswout qua omvang vergeleken met de tuinen van Versailles.’Interview door Barbara Eelman.

Meer weten?

Tom in den Bosch verzorgt excursies op onder andere Elswout en Duinlust.

Klik hier voor het overzicht van de excursies van Staatsbosbeheer in Noord-Holland en hier voor de officiële website van landgoed Elswout.

*Een sterrenbos is een bos met paden die vanuit een middelpunt straalsgewijs naar de uiteinden lopen en die daarmee een ster vormen. Sterrenbossen vormen een element uit de barokke tuinarchitectuur en raakten in de achttiende eeuw in zwang. Ze waren bij uitstek geschikt voor de jacht, omdat vanuit het middelpunt het overstekend wild op alle paden kon worden waargenomen.
*Een tuinbaas is iemand die alle hoveniers van een buitenplaats aanstuurt

*Stinsenplanten vormen een bijzondere groep verwilderende (voorjaars)sierplanten. Stinsenplanten horen thuis op oude buitenplaatsen en zijn daar vaak al eeuwen geleden geplant.

Publicatiedatum: 07/05/2012