2 min

Luxueuze buitenplaats

Een grafelijk Huis te Vogelenzang staat er al in de elfde eeuw. In de jaren twintig van de zeventiende eeuw is van het oude huis Vogelenzang alleen nog een heuvel over. Jacob Jacobsz. de Jongh (Jong) laat tussen 1627 en 1630 een nieuwe hofstede bouwen met een gracht eromheen en een ophaalbrug. Na aankoop in 1648 laat Jeronimo de Haze, heer van Stabroek, een buitenverblijf inrichten op Huis te Vogelenzang.

Voor 1757 moet Huis te Vogelenzang al een luxueuze buitenplaats zijn geweest. Dan koopt Jan van Marselis sr. niet alleen het huis en de gronden, maar ook tuinsieraden zoals beelden, spheren en banken van de weduwe van de Amsterdamse koopman en consul Bartolomeo Andrioli. Waarschijnlijk erft Jan van Marselis jr., heer van Zandvoort, de buitenplaats in 1776 van zijn vader. Hij voegt in 1778 Teylingerbos bij Huis te Vogelenzang.
Ook Teylingerbosbestaat al in de middeleeuwen. In 1621 wordt Teylingerbos omschreven als een hofstede binnen een vierkante gracht, met ophaalbruggen. De naam Teylingerbos krijgt de hofstede naast Huis te Vogelenzang pas in 1627.

’t Huis te Vogelenzang, 1926. Collectie Noord-Hollands Archief.

Nadat Marselis jr. Huis te Vogelenzang en Teylingerbos in handen heeft gekregenlaathij een groot park aanleggen met slingerpaden en -vijvers in vroeg-landschappelijke vormen. Het ontwerp van het park wordt toegeschreven aan Johann Georg Michael (Michaël). De landmeter Engelman maakt in 1794 een schitterende kaart van de nieuwe aanleg.

In het begin van de twintigste eeuw neemt tuinarchitect Hendrik (Henri) Copijn de tuin onder handen. Hij verricht er een ingrijpende reorganisatie. Wellicht heeft Copijn ook de cirkelvormige tuin aangelegd die in 1995 is gerestaureerd.

Huis te Vogelenzang. Foto: Cultuurcompagnie Noord-Holland.

Het nog bestaande kampeerterrein op een gedeelte van het terrein van Huis te Vogelenzang ontstaat in 1955. De huizen te Vogelenzang en Teylingerbosch, hun parken en een aantal bijgebouwen en tuinelementen zijn Rijksmonumenten. Huis en terrein van Huis te Vogelenzang en Teylingerbosch zijn in particulier bezit en niet toegankelijk

Auteur: Christian Bertram

Landschap Noord-Holland / Cultuurcompagnie

Publicatiedatum: 30/04/2012