Eerste opdrachtgever
Opdrachtgever van het eerste huis is de Amsterdamse koopman Cornelis Mattheuszoon Heuts. Op een kaart uit 1643 is het huis met zijn eenvoudige tuinen en boomgaarden binnen een rechthoekige gracht te zien.
In 1675 koopt de Amsterdamse koopman Cornelis van Goor Huis te Manpad. Hij breidt zijn bezitting voortdurend uit. Onder Van Goor zijn waarschijnlijk de lange hoofdas achter het huis tot aan de Leidse vaart en twee dwarslanen aangelegd.
De tuin
Rond 1720 ontwikkelt Van Goors opvolger, mr. Wigbold Slicher de bestaande formele tuin verder. Slicher laat het huis na 1720 het huis ingrijpend verbouwen. Na 1730 is de hofstede nog een keer aanmerkelijk verbouwd en verfraaid door Dirk van der Meer en zijn echtgenote Debora Elias. Zij nemen tuinarchitect Adriaan Speelman in de arm, die tot begin jaren 1740 werkzaam is op Huis te Manpad.
Een aan Speelman toegeschreven tuinplattegrond toont een parterre de broderie achter het huis (wellicht nog uit de tijd van Slicher), concaaf inspringende bijgebouwen op het voorplein, en in de noordwesthoek van het terrein een bosstrook met een slingerpad. Dit ontwerp blijkt in grote lijnen te zijn verwezenlijkt. Ook komen er aan de Manpadslaan een oranjeriegebouw en een halfrond gebouwtje bij voor een theehuis annex menagerie. De gebouwtjes bestaan nog. Debora Elias blijft na de dood van haar man nog een kleine dertig jaar eigenares van Huis te Manpad en verkoopt de buitenplaats pas in 1767 aan mr. David van Lennep.
Landschappelijke aanleg van de tuinen
Mr. David van Lennep laat het huis aan de achterkant vergroten en de tuin verfraaien. De aanleg van tuingedeeltes in een overgangsstijl tussen geometrische stijl en landschapsstijl wordt pas in opdracht gegeven door de volgende eigenaar (vanaf 1771), mr. Cornelis van Lennep. In de tuin staan nu nog twee achttiende-eeuwse beelden, een Bacchus en een Ariadne van beeldhouwer Jan van Logteren.
De puur landschappelijke aanleg van de tuinen van Huis te Manpad komen omstreeks 1814 tot stand onder David Jacob van Lennep. Dan wordt ook de omgeving van het huis tot aan de straatweg onder handen genomen door A. de Haan. Hij laat de rechthoekige gracht om het huis vergraven tot een cirkelvorm met aansluiting aan de sloot parallel aan de Manpadslaan. Waarschijnlijk is De Haan ook verantwoordelijk voor de landschappelijke aanleg tussen het huis en de vaart. In 1817 laat David Jacob van Lennep een gedenknaald oprichten voor de legendarische slag tussen Witte van Haemstede en de Vlamingen in 1304 en het ontzet van Haarlem in 1573.
Na de Tweede Wereldoorlog
Huis te Manpad is goed door de Tweede Wereldoorlog gekomen. In 1946 brengt de tuinarchitect Gerard Bleeker een paar veranderingen aan in de tuinen. In 1954-’55 wordt het huis gerestaureerd. Mr. Jan Visser, eigenaar sinds 1953, brengt Huis te Manpad in 1979 onder in een stichting.
Huis te Manpad, de tuinen, bijgebouwen en tuinsieraden zijn Rijksmonumenten.
Auteur: Christian Bertram
Landschap Noord-Holland / Cultuurcompagnie
Publicatiedatum: 30/04/2012
Vul deze informatie aan of geef een reactie.