Skelet van Drechtje

Drechtjes skelet werd vorig jaar gevonden tijdens opgravingen op de plek waar de Westfrisiaweg (N23) zal worden aangelegd, een weg die Enkhuizen en Alkmaar moet verbinden. Aangezien zo’n meisje toch een naam moet hebben, noemden de archeologen haar Drechtje, omdat ze in de gemeente Drechterland is gevonden.

Op basis van de schedel werd een reconstructie van haar gezicht gemaakt. Die reconstructie was overigens nog een flinke klus, vertelt Anouk Veldman, locatiemanager van het archeologiecentrum van de provincie Noord-Holland. “Het skelet lag er nog goed bij en de botten waren in goede conditie, maar bij nadere inspectie bleek dat de schedel op verschillende plaatsen was gebroken.” Ze lag vrij dicht onder het maaiveld en in de loop der tijd moeten landbouwmachines regelmatig over de bovengelegen grond hebben gereden. De schedel moest dus helemaal in elkaar worden geplakt, wat een flinke puzzel was. Vervolgens is er een replica van gemaakt en kon worden berekend hoe dik de spieraanhechting en de huid was. Daarna kon het kleien beginnen.

Vroege Bronstijd

Drechtje maakt deel uit van een tijdelijke tentoonstelling, die niet alleen over de opgravingen gaat waarbij haar skelet is gevonden, maar ook over de tijd waarin ze leefde: de Vroege Bronstijd. “Vóór de Bronstijd trokken mensen van het ene naar het andere gebied, maar in de Bronstijd bouwden ze boerderijen, hielden ze vee en verbouwden ze graan.”

Waarom Drechtje zo jong is gestorven, weten we niet. Er zijn geen sporen van verwondingen of ziektes gevonden. Ze is wel gewoon begraven in een grafheuvel, die in de loop van de tijd al behoorlijk was afgevlakt. Na Drechtje is het gebied een tijd lang niet bewoonbaar geweest, dus het vermoeden bestaat dat de latere boeren geen flauw benul van de grafheuvel hadden.

Botten in de bronstijd

In de Bronstijd, die zo wordt genoemd omdat ze 3500 jaar geleden bronzen voorwerpen konden maken, is overigens lang niet alles van brons gemaakt, legt Anouk Veldman uit. Ze wijst naar het gereedschap in de vitrines, dat werd gebruikt om de grond te bewerken. “Dat gereedschap maakten ze van bot, want dat was sterker dan brons; brons was natuurlijk veel te kostbaar.”

Dat de opgravingen in West-Friesland plaatsvinden, een gebied dat internationaal bekend is om zijn vele honderden ‘hoogwaardige vindplaatsen’ uit de Bronstijd, is wel te verklaren. “Het was vruchtbare grond en daarom streken mensen er neer. Als je aan de zee gaat zitten, die flink in beweging is, krijg je alleen maar natte voeten.”

Vijftien reconstructies

Inmiddels kan het archeologisch centrum vijftien reconstructies laten zien. Van Cees de Steentijdman tot twee soldaten uit de Napoleontische Tijd. En dan nu dus ook twee vrouwen uit de Bronstijd: Drechtje uit de Vroege Bronstijd, waar een tijdelijke tentoonstelling aan is gewijd en het nog naamloze ‘meisje uit Bovenkarspel’ uit de Late Bronstijd, dat deel uitmaakt van de vaste opstelling. Dat laatste meisje heeft overigens nieuwe sieraden en bijpassende kleren gekregen. Dat komt omdat bij de opgravingen, waarbij Drechtjes skelet is opgedoken, ook sieraden uit de Late Bronstijd zijn gevonden: de zogenoemde Bronsschat, die in oktober 2015 al even in Huis van Hilde was te zien.

Die sieraden, waaronder een mantelspeld, passen dus -qua tijd- beter bij ‘het meisje van Bovenkarspel’. Bovendien heeft ze kleren gekregen die beter passen bij de feestelijke gelegenheden waarop je zo’n sieraad draagt. Anouk: “Zo’n mantelspeld was een zwaar sieraad; dat draag je niet als je het land aan het bewerken bent.”

‘Blik op de Bronstijd’ is tot en met 26 juni te zien. Op 9 maart is er een lezing over de reconstructie van Drechtje. Op 6 april is er nog een lezing over het landschap in de Bronstijd en 11 mei volgt een lezing over de opgravingen bij de N23, waar Drechtje is gevonden. Archeologiecentrum ‘Huis van Hilde’ ligt tegenover het NS-station van Castricum.

Info: www.huisvanhilde.nl.

Auteur: Arnoud van Soest

Publicatiedatum: 07/03/2016