2 min

Het succes van de Dik Trom-boeken

Als kleine jongen groeide de schrijver op in Hoofddorp, maar op 25-jarige leeftijd werd hij in 1883 benoemd tot hoofdonderwijzer van een klein schooltje in Etersheim. Kieviet schreef het eerste Dik Trom-boek in het zolderkamertje van de onderwijzerswoning. Elke dag schreef hij tien bladzijden die hij zijn leerlingen elkaar liet voorlezen in de klas. In 1891 werd het boek uitgegeven, maar vanwege het ondeugende karakter van Dik Trom was het eerste boek lange tijd omstreden en moeilijk verkoopbaar. Pas acht jaar later, nadat de tweede druk van mooie tekeningen was voorzien door de bekende tekenaar Johan Braakensiek, vlogen de boeken over de toonbank. Aangemoedigd door dit succes schreef Kieviet nog meer boeken en groeide het brutale dikkertje uit tot de beroemdste kinderheld van de twintigste eeuw in Nederland.

Schooltje van Dik Trom. Het Schooltje van Dik Trom in Etersheim huisvest het Kinderboekenmuseum. Beeld: J. Dullaart.

Redding van het schooltje

Het schooltje met bijbehorende onderwijzerswoning werd opgeleverd in 1883. Kieviet zou er 19 jaar wonen waarna hij als schoolhoofd aan de slag ging op een lagere school in Zaandam. In 1939 werd het schooltje opgeheven en na een verbouwing gebruikt als opslagplaats. Toen in 2007 bekend werd dat het oude schooltje plaats zou moeten maken voor een nieuwbouwwoning, kwam er een heuse reddingsactie op gang. Diverse mensen uit de omgeving spanden zich in om het schoolgebouw te behouden en als Kinderboekenmuseum een tweede leven te geven. Uit dit burgerinitiatief ontstond de Stichting Het Schooltje van Dik Trom die er uiteindelijk in slaagde om het schooltje te behoeden voor de slopershamer.

Interieur van het Schooltje van Dik Trom. Bij een bezoek aan het Schooltje van Dik Trom kan de bezoeker plaatsnemen in een klaslokaaltje van rond 1900. Beeld: J. Dullaart.

Terug in de schoolbanken anno 1900

In 2012 verwierf Stadsherstel Amsterdam het vervallen gebouwtje en startte een succesvolle fondsenwervingscampagne. Een bijzondere actie, want het was de eerste crowdfunding van een erfgoedorganisatie waarmee geld werd ingezameld ten behoeve van een restauratieproject. Dankzij donaties van het Rabobank Waterland Coöperatiefonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Holland kon het interieur worden teruggebracht naar dat van een klaslokaal rond 1900. Kinderen kunnen daar nu plaatsnemen in de oude schoolbanken, schrijven met een griffel op een lei en lezen uit oude schoolboekjes.

Etersheimerbraakpolder. Het uitzicht van het Schooltje van Dik Trom: de Etersheimerbraakpolder. Beeld: Provincie Noord-Holland.

Authentieke plattelandsomgeving

Het schooltje is niet alleen bijzonder als ‘geboorteplek’ van Dik Trom. Het is ook een van de weinige bewaard gebleven eenklassige schooltjes die vroeger veel voorkwamen op het platteland, maar nu bijna allemaal verdwenen zijn. De ontsierende loods die vroeger naast het schooltje stond is gesloopt en vervangen door twee woningen. De oude zichtlijnen op de nog grotendeels authentieke plattelandsomgeving worden hierbij zorgvuldig hersteld. Dit plan leverde een bijdrage op vanuit de Mooi Nederland-regeling en subsidie vanuit Landschap Laag Holland. De nieuwe bewoners hebben straks een prachtig uitzicht op het diepste punt van Noord-Holland dat wellicht nieuw schrijverstalent zal doen ontluiken.

Publicatiedatum: 02/07/2013