Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Hele buurt moet tegen de vlakte

Woningen, winkels, alles moest weg. De hele buurt tussen de Diemerkade, Hartveldseweg, Jan Bertsstraat tot en met de Coussetstraat moest tegen de vlakte. Meer dan 400 huizen, winkels, cafés, huisartsenpraktijken, bedrijven. Duitse militairen wilden vanaf de bunkermuur bij de Hartveldsebrug een vrij schootsveld hebben. Begin december 1943 viel het besluit, enkele maanden later stond er geen huis meer.

Burgemeester De Geer van Oudegein kon het bevel niet geloven. De hele buurt afbreken? En meteen? Het besluit bleek onherroepelijk: zo’n 1700 Diemenaren moesten verhuizen. Naar de Transvaalbuurt (Amsterdam-Oost). Daar waren woningen van weggevoerde joden leeg gekomen. Ongeveer een derde van alle inwoners van Diemen moest hun huis uit. Onder wie de gemeentesecretaris, Duitsgezinde NSB’ers en zelfs joodse onderduikers. Iedereen. Wie er was ondergedoken moest in het geheim mee verhuizen. Hoe? De plaatselijke verzetsgroep besloot ze in rollen zeil te verstoppen. Die rollen werden rechtop in de verhuiswagens van Saan gezet. Zo reden de onderduikers ongezien mee naar de Transvaalbuurt. Twee Diemense huisartsen openden in Amsterdam-Oost een spreekuur voor hun patiënten. Ze hielden zo contact met de onderduikers.

Hartveldseweg na afbraak in 1943 (bij Johan van Soesdijkstraat). © mw. A. Magrijn-Hooiveld.

Kozijnen naar Duitsland

‘De afbraak’, zoals men in het dorp de gesloopte buurt noemde, werd een aantrekkelijk speelterrein voor de jeugd. Van kapotte deuren kon je een vlot maken. Na de sloop werd in opdracht van de bezetters zoveel mogelijk bruikbaar materiaal in rijnaken gestouwd. Stenen, kozijnen en deuren van de afgebroken panden voeren zo naar Duitsland. Henk Teiwes herinnert zich dat op de rijnaken geschreven stond: ‘Liebesgabe aus den Niederlande’. Een geschenk? Daar dachten de bewoners die hun woning zagen afgebroken ongetwijfeld anders over.

Diemen in de Tweede Wereldoorlog

Op de eerste dag dat de Duitse troepen in mei 1940 ons land binnentrokken, viel in Diemen al meteen een vliegtuigbom. Het zou niet de laatste zijn. De oorlogsjaren hebben zichtbare sporen nagelaten in Diemen. Er staan enkele monumenten in Diemen en op de joodse begraafplaats ligt een bijzonder urnenveld. Maar de meeste plekken die in de jaren 1940-1945 een belangrijke rol hebben gespeeld, passeer je zonder te weten wat zich daar heeft afgespeeld.

De inwoners van Diemen hebben dagelijks de gevolgen ervaren van de Duitse bezetting. Verzetslieden pleegden hier aanslagen op treintransporten. Aan de Ouderkerkerlaan rolde in het grootste geheim verzetsblad Vrij Nederland van de pers. Joodse buren bleken plots vertrokken. Een hele woonbuurt moest tegen de vlakte om Duitse soldaten bij een bunkermuur op de Hartveldsebrug een ruimer schootsveld te geven. In een koude wintermaand hobbelden ernstig ondervoede kinderen ’s nachts in onverwarmde vrachtwagens naar pleeggezinnen in Friesland. Daar was meer eten dan de gaarkeuken aan de Muiderstraatweg bood.

Publicatiedatum: 26/11/2014

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.