2 min

De Amsterdamse wethouder Kropman ontmoette bij de Hartveldsebrug op 15 mei 1940 de commandant van de Duitse troepen. Voor de zekerheid had hij een witte vlag meegenomen. Amsterdam wilde een bombardement zoals Rotterdam had getroffen, voorkomen. Veel leslokalen in Diemen hadden in oorlogstijd een andere bestemming gekregen en dus moesten leerlingen lopen naar een school in Betondorp. Ze passeerden zo de bunkermuur. ’s Avonds mocht van de bezetters niemand de straat op. Straatlantaarns bleven uit. Ramen waren verduisterd. Hoogstens de maan gaf nog licht. Om ongelukken te voorkomen, waren trottoirbanden wit geschilderd.

Hartveldsebrug met muur en intocht bevrijders. © Historische Kring Diemen.

Razzia’s

Bij razzia’s kon je de bunkermuur niet ongemerkt passeren. Verzetsblad Vrij Nederland waarschuwde in februari 1945 nog voor zo’n ‘slavenjacht’ op mannen. Mijd de bunkermuur was het advies. Soms lieten jonge mannen eerst hun vriendinnen de muur passeren. Pas als die riepen, wisten ze dat de kust veilig was.

Op 8 mei 1945 zagen de Canadese bevrijders hoe op de bunkermuur met grote letters ‘Welcome’ stond geverfd. Koningin Wilhelmina kwam hier een maand later langs. Dolenthousiaste mensen braken door de afzetting heen. Eind augustus 1945 werd generaal-veldmaarschalk Montgomery bij de bunkermuur door duizenden toegejuicht. En toen in mei 1946 de Britse premier in oorlogsjaren, Sir Winston Churchill, hier reed, stond het opnieuw zwart van de mensen. De muur is enkele jaren na de bevrijding gesloopt.

Diemen in de Tweede Wereldoorlog

Op de eerste dag dat de Duitse troepen in mei 1940 ons land binnentrokken, viel in Diemen al meteen een vliegtuigbom. Het zou niet de laatste zijn. De oorlogsjaren hebben zichtbare sporen nagelaten in Diemen. Er staan enkele monumenten in Diemen en op de joodse begraafplaats ligt een bijzonder urnenveld. Maar de meeste plekken die in de jaren 1940-1945 een belangrijke rol hebben gespeeld, passeer je zonder te weten wat zich daar heeft afgespeeld.

De inwoners van Diemen hebben dagelijks de gevolgen ervaren van de Duitse bezetting. Verzetslieden pleegden hier aanslagen op treintransporten. Aan de Ouderkerkerlaan rolde in het grootste geheim verzetsblad Vrij Nederland van de pers. Joodse buren bleken plots vertrokken. Een hele woonbuurt moest tegen de vlakte om Duitse soldaten bij een bunkermuur op de Hartveldsebrug een ruimer schootsveld te geven. In een koude wintermaand hobbelden ernstig ondervoede kinderen ’s nachts in onverwarmde vrachtwagens naar pleeggezinnen in Friesland. Daar was meer eten dan de gaarkeuken aan de Muiderstraatweg bood.

Publicatiedatum: 26/11/2014