2 min

Op de gedenksteen staan de namen van de mannen uit Soest, Nieuwe Niedorp, Oostzaan, Bunnik en Roermond. Ze waren eerder opgepakt vanwege illegale activiteiten. De een had verborgen Canadezen geholpen, een ander had persoonsbewijzen vervalst. De mannen stonden op de lijst van gevangen ‘Todeskandidaten’. Een aanslag op het spoor beantwoordden de Duitsers gewoonlijk met het doodschieten van vijf van deze ‘kandidaten des doods’. Een buurtbewoner zag hoe de Duitse soldaten na de executie wegreden. De lichamen lieten ze op straat liggen. Na de oorlog zijn deze slachtoffers begraven op de erebegraafplaats in Overveen.

Monument aan de Muiderstraatweg. Foto: Gemeente Diemen.

Werkkamp Betlem

Wegenaanleg heeft alles hier veranderd, maar destijds stak de Muiderstraatweg met een brug het Merwedekanaal over. Bij deze brug was een landgoed, Betlem. Daar maakten de Duitsers in mei 1942 een werkkamp van voor joodse mannen. Ruim 300 dwangarbeiders moesten hier onder meer de kanaaldijk ophogen en egaliseren. In het weekeinde mochten de mannen naar huis. Sommigen liepen dan over de Muiderstraatweg naar de tram in Amsterdam. Maar niet op vrijdag 2 oktober 1942. Die middag omsingelden Duitse soldaten het werkkamp. De mannen werden per boot over het kanaal afgevoerd. Hun gezinnen waren thuis intussen ook opgepakt. Doel van de reis: het concentratiekamp.

Diemen in de Tweede Wereldoorlog

Op de eerste dag dat de Duitse troepen in mei 1940 ons land binnentrokken, viel in Diemen al meteen een vliegtuigbom. Het zou niet de laatste zijn. De oorlogsjaren hebben zichtbare sporen nagelaten in Diemen. Er staan enkele monumenten in Diemen en op de joodse begraafplaats ligt een bijzonder urnenveld. Maar de meeste plekken die in de jaren 1940-1945 een belangrijke rol hebben gespeeld, passeer je zonder te weten wat zich daar heeft afgespeeld.

De inwoners van Diemen hebben dagelijks de gevolgen ervaren van de Duitse bezetting. Verzetslieden pleegden hier aanslagen op treintransporten. Aan de Ouderkerkerlaan rolde in het grootste geheim verzetsblad Vrij Nederland van de pers. Joodse buren bleken plots vertrokken. Een hele woonbuurt moest tegen de vlakte om Duitse soldaten bij een bunkermuur op de Hartveldsebrug een ruimer schootsveld te geven. In een koude wintermaand hobbelden ernstig ondervoede kinderen ’s nachts in onverwarmde vrachtwagens naar pleeggezinnen in Friesland. Daar was meer eten dan de gaarkeuken aan de Muiderstraatweg bood.

Publicatiedatum: 26/11/2014