3 min

Scheepshelling uit de 16e eeuw

Jaarringenonderzoek van hout, ook wel dendrochronologie genoemd, en vondsten zoals aardewerk tonen aan dat de scheepshelling uit de 16de eeuw dateert. Deze is aangelegd op opgehoogde grond, die dus nog ouder is. Op historische kaarten uit de periode 1652-1698 blijkt dat in de 17de eeuw een stuk land gewonnen werd door een deel van de waterkant aan te plempen. Van deze fase is een houten beschoeiing teruggevonden. Op de kaarten is te zien dat na de landwinning drie gebouwen zijn neergezet. Bij het archeologische onderzoek zijn de resten van die drie gebouwen en twee scheepshellingen uit de 16de tot en met de 18de eeuw gevonden.

Van de gebouwen zijn kelders gevonden, en op het terrein was een waterput aangelegd die bij de gebouwen hoorde. Dit en verschillende vondsten wijzen erop dat de gebouwen 17de- en 18de-eeuwse huizen waren. Er zijn vooral veel borden van faience en majolica gevonden. Zij hadden in deze periode hun status van luxeproduct verloren en het was gebruikelijk om dit aardewerk in huis te hebben. De afwezigheid van porselein doet vermoeden dat de bewoners niet heel erg rijk waren.

Plooischotel van faience (1625-1675). De rand is verdeeld in panelen en het hele bord is versierd met florale motieven. Herkomst: Portugal. Bron: Huis van Hilde, inventarisnummer: 8871-01.

Huisraad

In de vulling van een tonput uit eind 17de/begin 18de eeuw zijn voorwerpen gevonden die hoorden bij de huisraad van de bewoners. Een ijzeren koekenpan laat veel gebruikssporen zien. Op de bodem zitten allerlei krassen en de steel is afgebroken. Drie gaten laten zien waar deze ooit gezeten heeft. Bij de pan zijn drie losse strips van ijzer gevonden die oorspronkelijk om de rand heen zaten gevouwen. Ook twee tinnen lepels hoorden bij de huisraad. De lepels hebben beide een ovale bak en een rechthoekige, platte steel met klaverbladvorm. Een van de lepels heeft een merkteken, waarop het wapen van Amsterdam te zien is en de initialen van de maker: A.A.

IJzeren steelpan (1600-1800). Bron: Huis van Hilde, inventarisnummer: 5257-01.

Tinnen lepels (1700-1800). Bron: Huis van Hilde, inventarisnummers: 5257-02 en 5257-03.

Bewoners onduidelijk

Het is niet duidelijk wie precies in de huizen gewoond heeft. Het zou kunnen dat de huizen bijvoorbeeld bewoond werden door de opzichter of eigenaar van de werf, of dat de huizen ook een andere functie hadden, zoals het kantoor of de kantine van de scheepswerf.

In de laatste helft van de 18de eeuw werden de huizen gesloopt. Waarschijnlijk had dit te maken met de uitbreiding van de scheepswerf en de scheepshelling. Het gebied is hierna tot de dag van vandaag in gebruik geweest als helling, waarbij ze steeds weer werden uitgebreid en vernieuwd. De uitbreidingen die de aanleiding waren voor dit onderzoek horen in deze zin dus in een al zeer oude historische traditie!Dit verhaal is gebaseerd op de tekst van M. Sonders (Hollandia archeologen) in: De archeologische kroniek van Noord-Holland 2011 door Provincie Noord-Holland, Haarlem.

Huis van Hilde

Noord-Holland krijgt een nieuw archeologisch depot. Huis van Hilde, archeologiecentrum Noord-Holland, wordt in opdracht van de provincie Noord-Holland gebouwd in Castricum en gaat begin 2015 open. Alle archeologische vondsten en collecties die de provincie in de loop van decennia heeft verzameld worden er opgeslagen. De tentoonstelling in Huis van Hilde toont de archeologische geschiedenis van Neanderthalers tot de Tweede Wereldoorlog. De vaste tentoonstelling bestaat uit een aantal levensechte mensfiguren, waaronder Hilde en de Steentijdman van Mienakker. In de tentoonstelling staan veel nooit eerder getoonde archeologische topvondsten. Topstukken zijn drie historische kano’s en enkele middeleeuwse sarcofagen. Het centrum verzorgt ook educatieve activiteiten, tijdelijke tentoonstellingen en evenementen.

Meer informatie op www.huisvanhilde.nl, facebook en twitter.

Publicatiedatum: 23/05/2014