3 min

Een minuut, hooguit twee minuten kunnen de omstanders de prins en prinses zien, dan zijn ze alweer voorbij. Het is 2 februari 2002: Willem-Alexander en Maxima zijn op weg naar de Nieuwe Kerk op de Dam in Amsterdam voor de huwelijksinzegening na de voltrekking van het burgerlijk huwelijk in de Beurs van Berlage.

Het koor van de Nieuwe Kerk met het praalgraf van Michiel de Ruyter.

‘Oude Kerk’ te klein

De naam Nieuwe Kerk dient in de volksmond als onderscheiding van de ‘Oude Kerk’. De Oude Kerk is te klein geworden voor de snel groeiende gemeente en daarom wordt in 1380 begonnen met de bouw van de Nieuwe Kerk aan de ‘nieuwe zijde’ van de stad. De rijke Amsterdammer Willem Eggert heeft terrein bij zijn huis als bouwgrond voor de kerk geschonken en is de bouwheer en financier van de kerk. Hij wordt in 1417 begraven in de voor hem gebouwde Eggertkapel. Hoewel de bouw van de kerk in 1408 al ver gevorderd is, krijgt de bouw in dat jaar pas goedkeuring van de bisschop ‘wegens zware overbelasting van de zielszorg van de bestaande kerk’.

De westzijde van de kerk met onderbouw van de toren.

Brand verwoest de Nieuwe Kerk

Tijdens stadsbranden in 1421 en 1452 loopt de bouw van de kerk vertraging op, maar het gebouw zelf raakt gelukkig nauwelijks beschadigd. Dat is in 1645 helaas anders: loodgieters laten tijdens hun pauze een brandende vuurpot op het dak staan. De houten kap vliegt in brand en door de sterke wind storten het dak met het houten gewelf, het torentje en de orgels ín de kerk neer. Na de brand resten alleen nog de muren en de gevel van de het bouwwerk. Door de winterkou lijdt ook het interieur van de Nieuwe Kerk grote schade. Het huidige interieur stamt dan ook voor het grootste gedeelte van na de brand van 1645.

Restauraties Nieuwe Kerk

Na de grote brand worden plannen gemaakt om de kerk te restaureren en te verfraaien. Er komt een prachtig nieuw orgel in de kerk, maar wat met name opvalt is het koperen koorhek dat in classicistische stijl is gesmeed. Bovendien worden vele rijk gedecoreerde grafmonumenten gemaakt, zoals het praalgraf van admiraal Michiel de Ruyter. In de jaren 1959-1980 zal de Nieuwe Kerk haar grootste restauratie uit de geschiedenis ondergaan. Bij deze restauratie wordt de kerk aangepast aan de eisen van de nieuwe tijd.

Een niet uitgevoerd ontwerp voor de toren.

Koninklijke gebeurtenissen in de Nieuwe Kerk

Op 30 maart 1814 legt Willem I de eed af in de kerk en wordt hij ingehuldigd als koning. Een traditie is geboren, en na Willem I leggen dan ook al zijn opvolgers de route tussen het Paleis op de Dam en de Nieuwe Kerk af om te worden ingehuldigd als koning of koningin. Op 2 februari 2002 trouwen Willem-Alexander en Maxima Zorreguieta in de Nieuwe Kerk. De laatste koninklijke gebeurtenis is de inhuldiging van Willem-Alexander als koning van Nederland op 30 april 2013.

De preekstoel met monumentaal klankbord.

De Nieuwe Kerk, een multifunctioneel gebouw

Tegenwoordig is de kerk een multifunctionele locatie. De twee prachtige kerkorgels maken de kerk tot de perfecte locatie voor orgelconcerten. Er worden daarnaast veel tentoonstellingen georganiseerd en er worden feestelijke en plechtige bijeenkomsten gehouden.

Auteur: Eva van Dijk

Publicatiedatum: 31/05/2011