4 min

Janskerk

De hoofdlocatie van het Noord-Hollands Archief is de Janskerk in de binnenstad van Haarlem. Vanaf buiten lijkt het een klein oud gebouw. Maar op het moment dat je door de glazendeur stapt, sta je in een grote ruimte gevuld met boeken, kasten en computers. Tot 2003 stond hier het archief opgeslagen en was de kerk tot de nok toe gevuld met geschriften. Maar tijdens de verbouwing in 2003 heeft het Archief in samenwerking met de naastgelegen Janskliniek een groot depot gegraven onder de gemeenschappelijke binnentuin. Daar zijn nu alle archiefstukken brand- en waterveilig opgeborgen.

Achtergevel van de Janskerk aan het Schapenplein. Beeld: Noord-Hollands Archief

Openbaar toegankelijk

“Het Archief is altijd een gesloten instelling geweest”, zegt Lieuwe Zoodsma, directeur van het Noord-Hollands Archief “maar vanaf 1900 is daar een grote verandering in gekomen.” Vanaf dat moment werden de gegevens  toegankelijk voor de buitenwereld. Al snel werd een studiezaal geopend, waar iedereen zijn eigen onderzoeken kon starten. “Iedereen is hier welkom”, zegt Zoodsma. “Jaarlijks maken ongeveer 10.000 mensen gebruik van deze ruimte. Dat zijn zowel journalisten en wetenschappers die bijvoorbeeld informatie zoeken uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog of onderzoek willen doen naar de oude Nederlandse taal, maar ook mensen die benieuwd zijn naar zijn of haar familiegeschiedenis.”

Noord-Hollands Archief

Boeken en geschriften

In de studiezaal staan verschillende boeken en computers waar van alles op te vinden is. Maar het depot onder de grond is niet toegankelijk en wordt extreem beveiligd. Een gedeelte van de bestanden is gedigitaliseerd en het andere gedeelte is opvraagbaar via de balie. Als je alle boeken en geschriften uit de kelder naast elkaar zou zetten, vormen die een rij van wel veertien kilometer lang. Daarnaast heeft het Archief nog een locatie aan de Kleine Houtweg in Haarlem. Hier ligt nog dubbel zoveel opgeslagen.

Activiteiten

Naast het beschermen en openbaarstellen van het archief, is de organisatie druk bezig nieuwe bezoekers te werven. Dit doen zij door het organiseren van cursussen, exposities en thema-avonden. “Dit zijn geen activiteiten waarbij we eindeloos de bezoekers vervelen met informatie uit het archief, maar waarin we informatie geven combineren met iets laten zien, horen of zelfs proeven. Zoals bijvoorbeeld tijdens onze bierwandeling. Haarlem was in de 17de eeuw dé bierstad van Nederland. Het recept van het Jopenbier, dat nu landelijke populariteit geniet, is tien jaar geleden gevonden bij ons in het archief. Zo is er nog veel meer te vinden tussen alle boeken over de Haarlemse biergeschiedenis. Tijdens de wandeling laten we de overblijfselen zien die nog zichtbaar zijn uit die periode, gekoppeld aan oude bierverhalen en vaak wordt er na afloop een kleine proeverij gehouden.”

Noord-Hollands Archief. Beeld: Wikimedia Commons

Internet

Tegenwoordig wordt het de onderzoekers nog makkelijker gemaakt en hoeven ze niet eens meer naar de studiezaal. Veel informatie is terug te vinden op de website van het Noord-Hollands Archief. Zoals geboorte – , overlijdens- en trouwaktes. Ook is er een uitgebreide beeldbank waar duizenden foto’s op staan van onze provincie die al jaren geleden geschoten zijn en een krantenviewer waar kranten te lezen zijn vanaf 1883. De geschriften en foto’s zijn via zoekfuncties makkelijk vindbaar. “Tegen een kleine vergoeding kan zelfs een kopie van de foto naar je huis gestuurd worden”, zegt Zoodsma. “Onze droom is natuurlijk dat ooit alles op internet terug te vinden is, maar dat is niet haalbaar. Wij zijn wel bezig met een nieuw systeem dat heet ‘scanning on demand’. Dat houdt in dat wij een archiefstuk voor een kleine bijdrage inscannen als een klant daar naar vraagt. Op deze manier zal er steeds meer digitaal terug te vinden zijn.”

700 jaar Janskerk. Beeld: Noord-Hollands Archief

700 jaar Janskerk

In 2018 viert het Noord-Hollands Archief een prachtig jubileum: de Janskerk bestaat dan maar liefst 700 jaar. De kerk was onderdeel van één van de belangrijkste Johannieterkloosters van Nederland, bood onderdak aan grote namen als Geertgen tot St. Jans, overleefde het Beleg van Haarlem, en kreeg aan het begin van de twintigste eeuw de functie van archief. Het Archief organiseert dit jaar activiteiten en een zomertentoonstelling in het teken van het jubileum. Op donderdag 22 februari 2018 vindt de aftrap plaats van dit bijzondere jaar plaats met een toespraak en een borrel.

Klik hier voor meer informatie over het Noord-Hollands Archief.

Publicatiedatum: 09/02/2012