2 min

Datering van inheems aardewerk van Friezen en Saksen

De datering van inheems aardewerk van de Friezen en Saksen was tot kort geleden alleen mogelijk aan de hand van het veel beter bestudeerde ‘echte’ Romeinse aardewerk. Als dat ontbrak in een inheemse vindplaats was dateren gelijk heel moeilijk, ook al omdat de studies naar inheems aardewerk die wél een globale datering inhielden op een heel ander deel van ons land betrekking hadden. Bovendien was het voorkomen van Romeins aardewerk in de inheemse nederzettingen beperkt tot het midden van de derde eeuw, omdat daarna blijkbaar de contacten met de Romeinen moeilijk of zelfs onmogelijk waren.

Natte voeten

Rond 300 n. Chr. brak ook een periode aan waarin sprake was van een grotere invloed van de zee en dat betekende minder mogelijkheid voor het water achter de kust om weg te lopen. De omgeving werd op de meeste plaatsen zó nat, dat er niet langer gewoond kon worden. Dit betekende dat er maar weinig plaatsen in Noord-Holland waren waar mensen een bestaan konden vinden en daarmee is ook de archeologische trefkans om een nederzetting uit de vierde eeuw te vinden bijzonder klein.

Vroegmiddeleeuwse munt gevonden bij de opgraving in Groot Olmen.

Moderne onderzoekstechnieken

Voor de vroege middeleeuwen geldt ook weer dat de woonplaatsen voornamelijk gedateerd kunnen worden aan de hand van geïmporteerd aardewerk uit zuidelijker streken. Dat is niet zo erg, omdat in deze woonplaatsen juist het lokaal vervaardigde aardewerk een heel klein deel van de vondsten uitmaakt. Hoe ‘moderner’ het onderzoek, hoe zuiverder zijn de dateringen die we kunnen halen uit de opgegraven materialen; zelfs zand is tegenwoordig te dateren!! Een recent onderzoek maakte de mogelijke continuïteit van bewoning nóg waarschijnlijker.

Groot Olmen

Bij Overveen werd op de plaats die lokaal bekend staat als Groot Olmen in de duinen een plek aangetroffen waar in de vroege middeleeuwen mensen hadden gewoond. De vroegste boerderijen bleken uit de vijfde eeuw te dateren! Een groot verschil met een woonplaats die in Schagen is opgegraven was echter dat het aanwezige aardewerk voor 99,9% was geïmporteerd. Slechts één scherf van inheemse makelij werd aangetroffen, maar die lijkt gelukkig heel veel op het inheemse aardewerk uit Schagen en het aardewerk uit Engeland. Door de aanwezigheid van het vele importaardewerk blijkt wel dat de bewoners van Groot Olmen sterk gericht waren op het zuiden en daar waarschijnlijk ook hun contacten hadden, terwijl de bewoners van Schagen geheel in de traditie van hun Noord-Duitse herkomst leefden.

Tekst: Frans Diederik

Publicatiedatum: 06/10/2011