2 min

Velserdijk, een zomerkade

De dijk begint in het noordelijke deel van de Oostbroek. Een gedeelte van deze Velserdijk heeft ook de naam Schinkeldijk, Groenedijk of Boterdijk gehad. De dijk is een zogenaamde zomerkade, wat betekent dat alleen in de zomer het brakke water van het Wijkermeer geweerd kan worden. In de winter staat de Velserbroek bijna altijd onder water. Maar vanwege de geringe hoogte van de dijk gebeurt het in de zomer ook met regelmaat dat de polder en de laag gelegen gebieden tot voorbij Haarlem overstromen. Om die laaggelegen gebieden te beschermen wordt tussen 1612 en 1626 de Slaperdijk aangelegd en wordt de Velserdijk verhoogd en verzwaard. De Slaperdijk dient om, in geval de Velserdijk of wakerdijk mocht bezwijken, het water tegen te houden.

Een detail van de kaart van de Velserbroek uit 1625, met linksboven de Velserdijk. Beeld: Noord-Hollands Archief.

Onderhoud van de Velserdijk

De totale lengte van de dijk is nu 4300 meter, maar oorspronkelijk loopt de dijk door tot net ten noorden van het Huis te Spijk. In een beschrijving van Velsen van 1514 staat dat de grondeigenaren van de polder belast zijn met het onderhoud van de Velserdijk. En daarmee zijn de eigenaren belast met het onderhoud van de vier sluizen. Om dit in goede banen te leiden is de dijk in parken verdeeld. Zo is elke eigenaar onderhoudsplichtig aan één of meer stukken dijk.

Huis te Spijk, door C. Spronk. Beeld: Noord-Hollands Archief.

Dijkdoorbraken Velserdijk

Dit stelsel van onderhoud heeft als voornaamste bezwaar dat door nalatigheid van één persoon het werk van alle anderen teniet gedaan kan worden. Men heeft door onzorgvuldig onderhoud dan ook regelmatig te maken met dijkdoorbraken. Om hier een eind aan te maken richten de grondeigenaren een verzoekschrift aan de Staten van Holland en West-Friesland, waarin ze hun wensen om tot beter dijkonderhoud te komen kenbaar maken. Het resultaat is dat er voorschriften worden gegeven voor het beheer van de polder en het onderhoud van de dijk. De bestuurders van Velsen moeten voor beter beheer en onderhoud zorg dragen. Bovendien moet iedere grondeigenaar zijn stukje dijk met palen afzetten.

Dijkdoorbraak tussen Amsterdam en Haarlem, 1675. Beeld: Noord-Hollands Archief.

Velserdijk verliest functie

Halverwege de negentiende eeuw wordt de dijk nogmaals verhoogd en verzwaard. Maar met de aanleg van het Noordzeekanaal enkele tientallenjaren later is het Wijkermeer drooggelegd en daarmee verliest de Velserdijk haar functie als zeewaterkering. Langzaam maar zeker wordt de steenglooiing langs de dijk verwijderd. Aan de buitenkant wordt modder gestort waarvan men grasland maakt. Sinds deze tijd is de hele dijk met gras begroeid.

De begroeide Velserdijk met restanten van de Hadersluis in 1975. Beeld: Noord-Hollands Archief.

Auteur: Eva van Dijk.

Publicatiedatum: 16/06/2011