De Melkweg in Huizen

Huizen was, voordat het een vissersdorp werd, een boerendorp. Dat is ook terug te zien in het wapen van Huizen met het Huizer Melkmeisje. De boeren hadden een hard bestaan. De Huizers hadden maar een paar schapen en koeien om de arme zandgronden te bemesten. De koeien gaven ook nog melk. Het melken gebeurde niet bij huis maar op de gemeenschappelijk weidegronden, de meenten.

2 min

De meent

De meent was een gemeenschappelijke weide. De meeste boeren in Huizen waren erfgooiers. De geschiedenis van de erfgooiers gaat terug tot de middeleeuwen. In die tijd ontstond de gewoonte om de zogenaamde woeste gronden, waaronder de meent, collectief voor eigen gebruik te houden en werden de eerste daarvoor benodigde afspraken gemaakt. Het recht om gebruik te maken van deze gemeenschappelijke gronden was erfelijk in de mannelijke lijn, vandaar de term erfgooiers. Als Huizer erfgooier kon je je vee weiden op de Oostermeent.

Het melken op de meent. De hondenkarren staan klaar voor het vervoer van de melk. Beeld: Huizer Museum.

Mellëkestijd

De koeien werden niet in de stal maar op de meent gemolken. Tegen ‘mellëkestijd’ gingen de boeren met hun melktonnen, later melkkannen, krukjes en karren richting de meent. De weg waar ze dan langs trokken heeft zijn naam aan dit ritueel te danken: de weg kreeg de naam ‘Melkweg’. De boerderij op Melkweg 32 heeft nog een verwijzing naar de oorspronkelijke functie van de weg. Boven op het huis staat een windwijzer met daarop het Huizer Melkmeisje afgebeeld.

Windwijzer met Huizer Melkmeisje. Beeld: Peter Peeters.

Melkvervoer

Het Huizer Melkmeisje droeg de melk met een juk op haar schouders waar aan allebei de kanten een melkemmer hing. Het melkvervoer gebeurde in Huizen echter vaker met de melkkar. Dat was een open kar die getrokken werd door een hond. De Huizer boeren gebruikten ook wel kruiwagens. Later zouden kruiwagen en hondenkar vervangen worden door paard en wagen en uiteindelijk door de vrachtwagen.

Melkvervoer met de kruiwagen. Beeld: Huizer Museum.

Het beroep van melkmeisje

Omdat de techniek van het steriliseren van de melk in de tijd van het Huizer Melkmeisje nog niet zijn intrede had gedaan, moest de melk vers verkocht worden. Meestal trok de dochter, vrouw of meid van een veehouder langs de deuren om de melk te verkopen. De melkmeisjes hadden de reputatie de melk aan te lengen met water. Daarom controleerde de politie van tijd tot tijd de emmers melk. De melk van het Huizer Melkmeisje was natuurlijk zuiver en vaak extra romig om de arme Huizers krachtig te houden.