De golven van de Noordzee

Zeven golven, even rust. En weer - zeven golven, even rust. Het 'golventreintje' rijdt met een keurige regelmaat zijn rondje langs de kust. Uit de dienstregeling valt af te leiden dat iedere golf van top tot dal zo’n twaalf seconden duurt. De trein rijdt mee met de draaiing van de aarde. Hoe dichter de trein bij de kust komt, hoe ondieper de zeebodem. De onderkant van de golven, die op de volle zee bij een storm wel tien meter hoog kunnen zijn, raakt de zeebodem en struikelt zich een weg naar het strand of de dijk, waar de golven bruisend en schuimend uitrollen. Vroeger, toen er nog geen dienstregeling bestond, ging men uit van tien seconden. Het lijkt een futiel verschil, tien of twaalf seconden, maar de consequenties voor de stations die de trein aandoet mogen er zijn, legt Petra Goessen uit. Zij doet namens het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier onderzoek naar de veiligheid van onze duinen en dijken.

2 min

De golven zijn niet alleen langer in duur, maar ook krachtiger dan aanvankelijk werd gedacht, zegt Goessen. “‘Onze meetgegevens zijn de laatste jaren steeds nauwkeuriger geworden, mede dankzij de grote gele ‘Wesp’, een elf meter hoge ‘rijdende peilstok’ voor metingen op het strand en de zeebodem tot circa zes meter diepte. We weten nu dat de golven hoger zijn geworden en dat de hoeveelheid energie in zo’n golf tijdens een storm groter is. Toen we in 2003 met deze nieuwe gegevens de veiligheid van de dijken opnieuw berekenden, bleek dat bepaalde plekken, waaronder de Hondsbossche en Pettemer Zeewering, niet veilig genoeg waren, althans niet voldoen aan onze eis dat ze een storm die eens in de 10.000 jaar voorkomt kunnen doorstaan.” Dat heeft niet alleen te maken met de toename van de hoogte en de kracht van de golven, maar ook – zij het in mindere mate – met de stijging van de zeespiegel. De afgelopen eeuwen is die met ongeveer twintig cm gestegen. Inmiddels wordt voor de dijken rekening gehouden met een stijging van dertig cm voor de komende vijftig jaar.

Grens van de Hondsbossche en Pettemer Zeewering.

Zandafslag

Die toegenomen kracht van de golven veroorzaakt een grotere zandafslag bij de duinen, vervolgt Goessen. “De energie in de golf wordt omgezet in het afslaan van zand. De dijken zijn destijds zo ontworpen dat het deel van de dijk dat onder water ligt de normale eb- en vloedbeweging moeten aankunnen. Het hoger gelegen deel van de dijk noemen we de golfklapzone, het is het deel dat de enorme energie van die beuk van de golf opvangt. Boven die zone ligt de golfoverloopzone. Die hebben we aan de Hondsbossche verlengd met een soort dambord van basilton, een mengsel van basaltgruis en beton. Dat was nodig om de veiligheid te garanderen tot de definitieve oplossing met zandsuppletie voor de kust. Omdat we graag willen weten hoe golven zich gedragen onder bepaalde omstandigheden, zijn de pakketjes basilton op verschillende manieren neergelegd. Bij de steilere Pettemer is in plaats van basilton gekozen voor het slaan van een stalen damwand in de dijk. In beide gevallen zijn de maatregelen getroffen om te voorkomen dat er teveel zeewater over de dijk spat. Dat tast de binnenkant van de dijk aan en kan uiteindelijk leiden tot een doorbraak.”

Auteur: Gert Hage/SLeM

Publicatiedatum: 28/07/2011