De Friese Poort in Alkmaar

De Friese Poort maakte deel uit van de vestingwerken van Alkmaar uit de periode 1525-1550. Bij de vernieuwing van de fortificatie die in 1573 werd begonnen was er onvoldoende tijd om ook de noordkant van de stad te voorzien van nieuwe vestingwerken. De Spanjaarden besloten de stad aan te vallen bij deze zwakke plek. Op 18 september 1573 ondernamen de Spanjaarden een stormaanval bij de Friese Poort en bij de Rode Toren.

1 min

De Friese Poort, zoals deze eruit zag vóór het Alkmaars Beleg. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

De Alkmaarders hadden de aanval zien aankomen en de poort met aarde gevuld en aan de binnenzijde voorzien van een halvemaanvormige wal. Er werd veel schade toegebracht aan de poort toen de Spanjaarden hier en bij de Rode Toren na een langdurige beschieting tot bestorming overgingen. Kroniekschrijver Nanning van Foreest vertelt in zijn ooggetuigenverslag dat drie Spaanse vaandeldragers het bolwerk bij de Friese Poort wisten te beklimmen en geheel voorbarig ‘gewonnen’ riepen.

De verdedigers vernielden de vaandels en doorstaken twee van de drie vaandeldragers. In later tijd werd verhaald van de dappere Alkmaarse burger Kitman die met zijn slagzwaard de beide benen van een van de vaandeldragers zou hebben afgehakt.

De na het Beleg vernieuwde Friese Poort. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

Vrouwen en kinderen

Ook vrouwen en kinderen speelden een belangrijke rol bij de verdediging van de veste. Legendarisch was de heldenmoed van de zestienjarige Trijn Rembrands, al wordt haar naam pas in 1661 voor het eerst genoemd. Na het beleg werd in 1588 in het nieuw aangelegde Friese Bolwerk een nieuwe poort gebouwd, ten westen van de huidige Friesebrug.

Deze poort werd in aanzienlijkheid verre overtroffen door de Friese Buitenpoort, die in de jaren 1616 en 1617 werd gebouwd voor de bestaande Friese Poort, nu Friese Binnenpoort genoemd. De binnenpoort werd afgebroken in 1802 en de buitenpoort in 1834.