2 min

Nadat Alkmaar in 1572 de kant van de Opstand had gekozen, werd met man en macht begonnen aan het moderniseren van de vestingwerken. De bestaande fortificatie dateerde uit de jaren 1525-1550 en bestond uit bakstenen muren (aan de westkant van de stad) en met baksteen beklede aarden wallen.

Op verschillende plaatsen waren halfronde torens gebouwd, waar geschut in geplaatst kon worden. Al snel was duidelijk dat de bestaande vestingwerken niet bestand zouden zijn tegen het moderne geschut. Inmiddels waren vestingbouwers tot het inzicht gekomen dat er grote bastions nodig waren en flinke aarden wallen. In 1573 werd aan de zuidoostkant van de stad de Nieuwlanderpoort gebouwd.

De Nieuwlanderpoort.

Nieuwe grachten en stadspoorten

Met man en macht werd vanaf mei 1573 in Alkmaar begonnen met het aanleggen van nieuwe vestingwerken volgens de moderne inzichten. Aan de zuidkant nam men de gelegenheid te baat om de stad ook een stuk te vergroten.

In ongeveer drie maanden tijd legde men langs de zuid- en westzijde van de oude binnenstad nieuwe grachten aan en werden er vier flinke bastions aangelegd. Er kwamen ook nieuwe stadspoorten. Ten tijde van het Beleg waren deze vestingwerken aan de zuid- en westzijde ook gereed gekomen. Aan de noordkant moest nog worden begonnen, vandaar dat de Spaanse aanval zich in het bijzonder richtte op deze kant van de stad.

De Nieuwlanderpoort op een tekening van Cornelis Pronk, 1729. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

Eenvoudige poort

In 1573 werd aan het eind van het Klein Nieuwland de Nieuwlanderpoort gebouwd. Een voorganger van deze poort bevond zich aan het eind van het Groot Nieuwland. Het was een eenvoudige poort, vergelijkbaar met de in hetzelfde jaar gebouwde Kennemerpoort.

De aarden wal liep ter plaatse over de poort. In 1734 werd de binnenzijde van de poort geheel vernieuwd, in 1738 ook de buitenkant. In 1809 werd de poort wegens bouwvalligheid afgebroken en vervangen door een hek.

De Nieuwlanderpoort, gezien vanaf de stadszijde, getekend door J.A. Crescent, 1809. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

Publicatiedatum: 07/07/2011