Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

De dijkgraaf en het zilveren bord

In 1939 nam dijkgraaf Cornelis Wijdenes Spaans afscheid. Negentien jaar lang had hij aan het hoofd gestaan van het Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier. De laatste woorden van de vertrekkende dijkgraaf waren: ‘Bewaart uwe dijken wel!’. Ze zijn klassiek geworden. Wie was Wijdenes Spaans? En hoe zit het precies met zijn zilveren bord?

Waterschappen falen

In de nacht van 13 op 14 januari 1916 raasde er een zware noordwesterstorm over het land. De dijken begaven het onder de druk van het hoog opgestuwde water in de Zuiderzee. Heel Waterland, de oostzijde van de Zaanstreek en de Anna Paulownapolder in de Kop van Noord-Holland verdwenen onder het zoute water. Op het eiland Marken verdronken 16 mensen. De ramp was aanleiding voor ongezouten kritiek op de dijkbeherende waterschappen. Ze waren te klein, ondeskundig en de bestuursverkiezingen waren een onder onsje geworden. Het provinciaal bestuur kwam in actie en richtte een nieuw, groot waterschap op: het Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier. Dat nam het beheer van alle zeedijken en de belangrijkste binnendijken in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal over. Meteen werd een serie oude waterschappen opgeheven.

Portret dijkgraaf Wijdenes Spaans

Portret dijkgraaf Wijdenes Spaans. Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Ervaren dijkgraaf

In 1920 was alles rond en Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier een feit. Cornelis Wijdenes Spaans Junior werd de eerste dijkgraaf. Hij kwam uit een typische West-Friese burgemeestersfamilie. We hebben te maken met een nuchtere en zelfbewuste persoonlijkheid, een echte regent in de goede zin van het woord. Als burgemeester van de gemeente Anna Paulowna maakte hij de watersnood van 1916 mee. Later dat jaar werd hij tevens dijkgraaf van de Anna Paulownapolder. Ervaring had hij dus genoeg. En dat was nodig ook. Het nieuwe, grote Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier moest vanuit het niets worden opgebouwd. Een van de problemen vormde de kantoorruimte. In 1925 vond ‘Noordhollands Noorderkwartier’ eindelijk een geschikt pand aan de Kennemerstraatweg in Alkmaar.

Kantoor kennemerstraatweg 13, Alkmaar

Kantoor kennemerstraatweg 13, Alkmaar. Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Zilveren afscheidscadeau

Bij het afscheid van Wijdenes Spaans in 1939 stond er een gesmeerde organisatie die zichzelf had bewezen. Het bestuur besloot daarom een bijzonder cadeau te laten maken. Het bestelde bij de Schoonhovensche Zilverfabriek H. Hooijkaas een zilveren bord. In het midden is het kantoor van het hoogheemraadschap afgebeeld met daaromheen de wapens van de familie Wijdenen Spaans, het hoogheemraadschap zelf en de provincie Noord-Holland. De oude dijkgraaf overleed in 1943. Zijn familie schonk het bijzondere bord aan het hoogheemraadschap terug. Dat heeft het zorgvuldig bewaard. Het bord was in de lente van 2011 een van de topstukken tijdens een speciale tentoonstelling over zilver van Hooijkaas in het Nederlands Zilvermuseum te Schoonhoven.

Meer info:
www.hhnk.nl
www.ngzkm.nl

Het zilveren bord voor dijkgraaf Wijdenes Spaans

Het zilveren bord voor dijkgraaf Wijdenes Spaans. Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Publicatiedatum: 03/03/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.