2 min

De vijand op de kust

Op 27 augustus om vier uur ’s ochtends zetten de eerste Engelse troepen voet aan wal op het strand benoorden Callantsoog. Later volgde ook nog een Russisch leger. In totaal ging het om 33.000 soldaten. Deze strijdmacht nestelde zich in de polder de Zijpe. Op 19 september waagde de Engelse opperbevelhebber Frederick, hertog van York, een uitval. Die is bekend geworden als de slag bij Bergen. De commandant van het Frans-Bataafse leger, generaal Guillaume Brune, wist de aanval af te slaan. Maar wel was duidelijk dat zijn positie in de dorpjes van de Langedijk benoorden Alkmaar niet sterk genoeg was.

De waterlinies van Kraijenhoff

Luitenant-kolonel C.R.T. Kraijenhoff van de Bataafse genie wist raad. Hij liet drie polders onder water zetten. Het ging om de Kerk- en Woudmeer bij Oudkarspel en de complete Heerhugowaard. Volgens een ooggetuige liepen de koeien in de Woudmeer nog in het land toen de polder onder een laag water verdween. Kraijenhoff was verder al direct na de landing begonnen aan een grote waterlinie in Waterland. Die liep van het Alkmaardermeer over Purmerend naar Monnickendam aan de Zuiderzee. Doel van deze stelling was een opmars naar Amsterdam onmogelijk te maken.

Portret Krayenhoff Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Dijken door

Op 6 oktober ging het Engels-Russische leger weer in de aanval. Dat was het sein om de inundaties rond Purmerend werkelijk uit te voeren. De dijken gingen door. De zuidoosthoek van de Beemster bij Purmerend en de noordkant van de Purmer verdwenen onder water. Voor het front bij Purmerend stonden gebouwen in de weg. Die werden platgebrand om het schootsveld vrij te maken. Generaal Brune sloeg de aanval van 6 oktober vrij eenvoudig af. De hertog van York besefte toen dat de invasie was mislukt. De kans om door te breken naar Amsterdam en Den Haag was verkeken. Hij trok zijn troepen terug in de Zijpe. Op 18 oktober werd er te Alkmaar een wapenstilstand bereikt. Daarna voerde de Engelse vloot de soldaten vanuit Den Helder naar huis af. De blank staande polders werden snel weer drooggemaakt. Maar de schade was toch niet mis. Bij Oudkarspel en Schoorl werden ook nog diverse watermolens in brand gestoken. Een hoge molen vormde immers een mooie uitkijkpost. Van vergoeding van al deze schade is nauwelijks sprake geweest.

Kaart waterlinie in Waterland, 1799 Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Stelling van Amsterdam

En Krayenhoff? Hij werd een beroemd vestingbouwkundige en zelfs in de adelstand verheven met de titel van baron. Zijn inzicht en terreinkennis werden een kleine eeuw later bevestigd bij de aanleg van de bekende Stelling van Amsterdam. De ontwerpers van de Stelling volgden in Noord-Holland voor een belangrijk deel Kraijenhoffs linie van 1799.

Meer info:
Linie van Noord-Holland
www.stelling-van-amsterdam.nl

Publicatiedatum: 03/03/2011