3 min

Zes weken na de geboorte van prinses Beatrix werd Netty geboren, op 14 maart 1938. Voor haar ouders was dit de aanleiding om een speciaal cadeau voor hun dochtertje te kopen: de Beatrixpop. Het popje werd gemaakt in het atelier van An en Jo Levi uit Halfweg. An en Jo ontmoetten elkaar tijdens hun werk voor V&D en de Bijenkorf. Na hun huwelijk begonnen zij met het maken van poppen en kleertjes en richtten zij het bedrijf ANJO op, dat uitgroeide tot een populair poppenmerk.

De Beatrixpop en de foto van prinses Beatrix waarop de pop werd gebaseerd. Beeld: Stichting Oud-Duivendrecht.

ANJO in de oorlog

De oorlog was een lastige periode voor de ANJO, die inmiddels een volwaardige fabriek met meerdere poppenmaaksters en naaisters was geworden. Jo Levi was Joods en kreeg een oproep om te worden ‘ontluisd’ op Kattenburg. Dat leek hem geen goed idee, maar thuis blijven was ook geen optie. Jo dook onder en kwam na een zwerftocht langs allerlei adressen terecht in Warnsveld bij Zutphen. Daar hielp hij de laatste oorlogsjaren mee in het verzet.

Ondertussen hield An de ANJO-fabriek in Halfweg draaiende. Voor de oorlog was er veel materiaal vooruit ingekocht en opgeslagen. Het porseleinen kopje, de armen en de benen van de ANJO-poppen werden in Duitsland gemaakt, maar door de oorlog hield de import op. Een Joodse leraar van de kunstnijverheidsopleiding in Amsterdam maakte nieuwe poppenkoppen. Zo kon de productie doorgaan.

Prinses Beatrix met de tekst “Ik kom heusch terug hoor!” Beeld: Beeldbank WO2

Oranjes oorlogsfoto’s

Net als Jo Levi dook de Beatrixpop van Netty onder tijdens de oorlog. Tijdens de bezetting werd de pop zorgvuldig verstopt in de linnenkast. Dit was niet het enige clandestiene koningshuisobject in Nederland. Foto’s van prinses Juliana en haar dochtertjes, die gedurende de oorlog in Canada verbleven, werden op grote schaal verspreid. De Duitsers verboden de foto’s van het koningshuis, het was strafbaar om deze in bezit te hebben. In het geheim hadden veel mensen de plaatjes toch. Volgens de Amerikaanse opperbevelhebber Dwight Eisenhower waren de koninklijke gezinsfoto’s uit Canada “effectiever dan bommen”. De foto’s staken veel mensen een hart onder de riem, zelfs als zij niet koningsgezind waren.

Op het vliegveld Teuge worden de in Nederland teruggekeerde prinsesjes en hun moeder Juliana op 2 augustus 1945 opgewacht door prins Bernhard. Beeld: Beeldbank WO2

Na de oorlog keerde het koningshuis terug naar Nederland. Vele filmpjes die door prins Bernhard werden gemaakt in Canada werden toen vertoond in polygoonjournaals en cineacs. Ook de Beatrixpop van Netty kon na de oorlog uit de linnenkast worden gehaald en naar hartenlust worden gebruikt en geknuffeld.

Bron: Stichting Oud-Duivendrecht, Mevrouw Netty Pieneman-De Jonge.

VrijheidNH

Ieder jaar gedenken we oorlogsslachtoffers en staan we stil bij het grote geluk om in vrijheid te kunnen leven. In 2017 is de Nationale Viering van de Bevrijding in Noord-Holland. Oneindig Noord-Holland maakt de verhalen en plaatsen van betekenis in tijden van oorlog en vrede, vrijheid en onvrijheid zichtbaar en tastbaar.De verhalen over vrijheid en onvrijheid in Noord-Holland vertellen kan alleen dankzij drie belangrijke opdrachtverstrekkers en partners: de Provincie Noord-Holland, het Nationaal Comité 4 en 5 mei en Bevrijdingspop Haarlem. Oneindig Noord-Holland verzamelt en bewaart zoveel mogelijk verhalen over vrijheid en onvrijheid voor de toekomst. Dit verhaal maakt onderdeel uit van deze campagne.

Publicatiedatum: 07/02/2017