De Wallen staan vooral bekend om zijn raamprostitutie, sekstheaters en seksshops. Dat trekt nog steeds drommen toeristen die ginnegappend gluren naar ‘schaars geklede’ dames achter de ramen. Maar juist die seksindustrie ontbreekt nagenoeg in de foto’s en filmbeelden die fotograaf Dana Lixenberg tussen 2021 en 2025 in het Wallengebied maakte. Ze wilde vooral het dagelijks leven op de Wallen vastleggen.

De Wallen hebben altijd tot de verbeelding gesproken. Vrouwen achter de ramen, Haring Arie en zijn penoze, jongens uit de buurt die boodschappen deden voor Blonde Greet of Gelderse Neeltje, want vroeger hadden ‘de meisjes van plezier’ allemaal een bijnaam. Later kwamen er andere verhalen in omloop. De sfeer in de Rosse Buurt zou verhard zijn, er was sprake van vrouwenhandel, de gemeente wilde het aantal ramen reduceren en recentelijk berichtte Het Parool over de overlast door drugshandelaren. Kortom, een roerig wijkje.

Veel bruggen

Maar de Wallen is ook een gewone buurt, althans, dat is wat Lixenberg met haar foto’s en filmbeelden wil laten zien. Nou ja, een gewone buurt is het natuurlijk ook weer niet, want dit oude stukje Amsterdam, met zijn grachten en bruggen, wordt nog steeds door talloze toeristen bezocht. Toeristen die even op de walkant uitrusten, terwijl eenden en bootjes langsdrijven, turend op hun smartphone, met het geruststellende geluid van een carillon op de achtergrond.

Of wat te denken van een jongen met rastahaar en koptelefoon op zijn hoofd, die wiegend een pretsigaretje draait. Ze komen voor in een 28 minuten durende videovoorstelling, die tijdens de tentoonstelling op drie schermen wordt vertoond. Een video die veel beelden bevat van toeristen die elkaar op de brug, al dan niet tegen het decor van een vrolijk versierde fiets, op de kiek zetten.

Naast toeristen zie je klappende mensen in een kerkdienst van het Leger des Heils, die zingen dat ze ‘het licht’ hebben gezien, want op de Wallen bevinden zich veel al dan niet religieus gemotiveerde hulpinstellingen. Verder zie je corpsballen annex studenten die enigszins daas uit hun ogen kijken. En mensen van de reiniging die alle troep die de toeristen achter laten mogen opruimen.

Een lege Casa Rosso

Dana Lixenberg heeft de eerste twee jaren van haar leven op de Wallen gewoond en haar vader, die kunstenaar was, had tot zijn overlijden een atelier op de Wallen. Toen ze eind 2021 van het Amsterdamse Stadsarchief de opdracht om een fotorapportage te maken, waarbij ze zelf het onderwerp mocht bepalen, koos ze voor De Wallen. Ze wilde een genuanceerd beeld van de buurt geven, dus niet alleen de vrouwen achter de ramen waarmee we de Wallen meestal associëren. Die seksindustrie zit wel in de tentoonstelling, maar verborgen. Zo zien we de interieurs van sekstheater Casa Rosso en van de Bananenbar, maar dan leeg, zonder mensen. Dat werkt licht bevreemdend, alsof je op het circuit van Zandvoort laat zien zonder racewagens.

Maar het stelt je wel in staat om op je gemak een peeskamertje te bekijken, met seksspeeltjes, een fles glijmiddel en aan het plafond een paar spiegels, zodat je jezelf tijdens De Daad in actie kunt zien. En natuurlijk heeft Lixenberg een paar sekswerkers op de foto gezet, maar niet op hun werkplek, maar tussen al die andere mensen die op de Wallen wonen en werken. De mensen fotografeerde ze in zwart-wit, de interieurs fotografeerde ze in kleur.

Zo zien we een restaurantje op de Oudezijds Voorburgwal, dat eigendom is van een familie die oorspronkelijk uit Sri Lanka komt. Daarvoor was het een Surinaams-Indische eetgelegenheid en ooit, aan het begin van de vorige eeuw, was het een logement, dat naar de fraaie naam Morgenstond luisterde. Die informatie halen we uit een blad, dat je bij het begin van de expositie, uit een rek kunt halen. Elke foto wordt daarin kort beschreven.

Bananenbar

We lopen langs de Bananenbar, waar ‘dames trucs uithalen zonder hun handen te gebruiken’ en we zien het atelier van kunstenaar Aldert Mantje. We zien studenten, barvrouwen en Engelse mannen die een vrijgezellenfeestje houden. We zien een paaldanseres, een klant van de tattooshop, barvrouwen en werknemers van coffeeshop The Bulldog. En we kijken naar een portret van bewoonster Tonia en haar twee chihuahuahondjes, die een lintje kreeg voor haar inzet voor de buurt. Kortom, het is een bonte stoet van mensen die je op de Wallen kunt tegenkomen.

In totaal werkte Lixenberg vier jaar aan het project en het resultaat is tot 15 februari 2026 in het Stadsarchief van Amsterdam te zien.

Auteur: Arnoud van Soest

Publicatiedatum: 22/09/2025