De Afsluitdijk: waterkering en verkeersweg

De Afsluitdijk, onderdeel van de Zuiderzeewerken, is een belangrijke waterkering en verkeersweg in Nederland. De 30 kilometer lange waterkering sluit het IJsselmeer af van de Waddenzee, waaraan de dijk zijn naam ontleent. De verkeersweg verbindt Noord-Holland met Friesland. In 1927 werd begonnen met de aanleg en op 28 mei 1932 werd het laatste sluitgat gesloten. Een jaar later werd de dijk opengesteld voor het wegverkeer.

2 min

Zuiderzeevereniging

In 1886 richtten enkele notabelen de Zuiderzeevereniging op die moest onderzoeken of drooglegging van de Zuiderzee haalbaar was. Ingenieur Cornelis Lely was een prominent lid en later voorzitter van deze vereniging. Hij ontwierp in 1891 het eerste plan voor de afsluiting en inpoldering van de Zuiderzee. Dit plan betrof in volgorde van aanleg de drooglegging van de Wieringermeerpolder, de aanleg van een Afsluitdijk tussen het vaste land van Noord-Holland en Friesland en de inpoldering van de Noordoostpolder, Oostelijk- en Zuidelijk-Flevoland en de Markerwaard. Als minister van Waterstaat zorgde Lely er in 1918 voor dat zijn plan als Zuiderzeewet uitgevoerd zou worden. In 1920 begonnen de eerste werkzaamheden.

De Afsluitdijk.

De aanleg

In juni 1920 werd het eerste deel van het werk aanbesteed: de aanleg van de 2,5 kilometer lange Amsteldiepdijk (of Kleine Afsluitdijk) van Noord-Holland naar het eiland Wieringen. Bij dat project werd nuttige ervaring opgedaan, die later van pas kwam bij de aanleg van de Afsluitdijk. De aanleg van de eigenlijke Afsluitdijk begon in januari 1927. Er werd gewerkt vanuit vier locaties: de beide oevers en de beide speciaal aangelegde werkeilanden Breezand en Kornwerderzand. Bij de aanleg van de 30 kilometer lange dijk werd voor het eerst keileem toegepast, dat taaier was gebleken dan zand of klei. Dit materiaal is in Noord-Nederland ruim voorhanden. Het kon in de nabijheid van de aan te leggen dijk eenvoudig worden opgebaggerd. De dijk is gefundeerd op zinkstukken van gevlochten wilgentenen die werden afgezonken door er steenblokken op te deponeren.

Het project in volle gang.

Zuiderzee heet nu…

Op 28 mei 1932, om 13.02 uur, werd De Vlieter, het laatste gat in de Afsluitdijk, gesloten. Het binnendijkse deel heette voortaan IJsselmeer, het buitendijkse deel Waddenzee. Nadat de afrondende werkzaamheden waren voltooid, werd de Afsluitdijk op 25 september 1933 officieel opengesteld voor het verkeer. Victor de Blocq van Kuffeler, directeur-generaal der Zuiderzeewerken, verrichtte de openingshandeling. Het Zuiderzeemuseum bezit een grote collectie documentaire objecten met betrekking tot de Afsluitdijk. Hiertoe behoren vooral schilderijen, tekeningen en foto’s.