De Stichting Vrienden van Beeckestijn streeft naar het herstel van de buitenplaats in de oorspronkelijke 18e-eeuwse landschapsstijl. Andries Vonk is bestuurslid van deze stichting. Dat is niet zo gek, want belangrijke momenten uit het leven van Andries Vonk zijn nauw verbonden met deze buitenplaats. Vonk: “Beeckestijn, daar heb ik wel iets mee ja!”

Eerste kennismaking met Beeckestijn

‘Ondanks dat mijn vader uit Amsterdam kwam, was hij een enorm buitenmens. Op een gegeven moment nam hij me mee op wandel- of op fietstochten en liet me dan van alles zien. Zo kwamen we ook langs Beeckestijn. Mijn interesse was gelijk gewekt. Maar Beeckestijn zag er heel anders uit dan nu.’

Oorlogsleed

“Ik zag het huis voor het eerst in 1956. Het was toen nog helemaal in de camouflagekleuren van de Tweede Wereldoorlog en gestut. Het had zwaar te lijden gehad. Het gebied om Beeckestijn heen was allemaal Duits militair terrein geweest. Vlak achter het huis stond een grote bunker. Dat was nog een probleem na de oorlog. Die moest weg worden gehaald. Hem laten springen kon natuurlijk niet, dan zou het huis meteen mee de lucht in gaan. Dus wat hebben ze toen gedaan? Het is allemaal zandgrond hier en ze hebben het zand onder de bunker weggezogen. Zodoende zakte de bunker onder het zand. Nu ligt hij er nog steeds!”

Klein Versailles

“De belangstelling voor Beeckestijn was gewekt. Als tiener fietste ik er vaak met of zonder mijn vader langs. Ondertussen begon ik me steeds meer te interesseren voor geschiedenis. Op school was het mijn lievelingsvak. Uit mezelf ging ik steeds meer geschiedenisboeken lezen over Beeckestijn, maar ook over Lodewijk XIV. De geschiedenisleraar vertelde namelijk dat Beeckestijn een soort klein Versailles is.”

Eerste serieuze vriendinnetje

“In de zomer van 1969 kreeg ik mijn eerste serieuze vriendinnetje. Ik kon toen voor het eerst in m’n leven zelf een fototoestel kopen. Het was een imitatie Leica, een Russische Lubitel. Je moest zuinig doen met het filmrolletje, dat was namelijk hartstikke duur. En wat deed ik dus met mijn eerste serieuze vriendinnetje? Toen ben ik aan de achterkant van het hoofdgebouw van Beeckestijn gaan staan, op het pad. Beeckestijn was net gerestaureerd. Ik was zenuwachtig, ik kende haar toen nog niet zo lang. Die eerste foto die ik heb genomen is dan ook licht bewogen. Maar wat er haarscherp op de achtergrond op staat, is het hoofdhuis van Beeckestijn! Dat eerste serieuze vriendinnetje is nog steeds mijn serieuze vriendinnetje, namelijk mijn vrouw. En die eerste foto wordt door ons gekoesterd.”

Picturesque Garden

“Als bestuur van de Stichting Vrienden van Beeckestijn* streven we ernaar dat de tuinen weer worden hersteld naar de situatie zoals hij anno 1772 was. Zoals op de kaart van de Duitse tuinarchitect Johann Georg Michaël. In de westelijke helft van de tuin is iets heel bijzonders gebeurd. In deze ‘Picturesque Garden’* (schilderachtige tuin) maakte je een rondwandeling, waarbij op verschillende punten follies (bouwwerken die met opzet nutteloos of bizar zijn) stonden. In de tuin van Beeckestijn stonden een triomfboog, kluizenaarshut, tuinbaashuisje, groen theater en een kapelwoninkje. Dat laatste is nog als enige folly aanwezig. De rondwandeling was bedoeld om je te laten nadenken over allerlei zaken. Bij de kluizenaarshut over eenzaamheid, bij de kapelwoning over het geloof. Langs de korenvelden kon je mijmeren over het ideale landleven. De overgangsfasen waarin deze tuin geschapen werd, maken de tuin volstrekt uniek in de wereld. Ze zijn namelijk nergens anders meer te vinden. In de praktijk is dit deel van de tuin veranderd in een hondenuitlaatcentrum. Bezoekers beschouwen dit stuk tuin als een min of meer natuurlijk ontstaan bos.”

Interview: Barbara Eelman.

Meer weten?

Andries Vonk geeft rondleidingen door de tuin, is (cultuur)historicus, vrijwilliger in de tuin en lid van het bestuur van de Stichting Vrienden van Beeckestijn.

*Stichting Vrienden van Beeckestijn
Stichting Vrienden van Beeckestijn is vanaf 1991 een zelfstandige stichting die als doel heeft het cultureel erfgoed Beeckestijn als cultuurhistorische eenheid te behouden.

*Podium voor Tuin- en Landschapscultuur
In 1999 en 2000 werden delen van de tuin gerestaureerd naar de kaart van Michaël.  Uiteindelijk zag de gemeente Velsen, die toen nog eigenaar was, op tegen de toekomstige onderhoudskosten. Mede hierdoor werd de restauratie stopgezet en Beeckestijn afgestoten. Vereniging Natuurmonumenten werd eigenaar van het land, Vereniging Hendrick de Keyser kocht de opstallen in erfpacht. Stichting Beeckestijn, als overkoepelende organisatie van deze twee partijen, werd in 2010 opgericht. Sindsdien is Beeckestijn een Podium voor Tuin- en Landschapscultuur. Hendrick de Keyser en Natuurmonumenten zitten beide in de Raad van Toezicht van het Podium voor Tuin- en Landschapscultuur.

*De Picturesque Garden-stijl ontstond in Engeland in de achttiende eeuw en was een van de voorlopers van de grote Romantiekbeweging. Het streven was een landschap te creëren met geboetseerde heuvels, meren, bomen en follies.
Verder lezen over Picturesque Gardens: John Dixon Hunt, The Picturesque Garden in Europe (London 2002).

Publicatiedatum: 02/05/2012