2 min

Rituele sikkels en een magische plek

Het meest bekend zijn natuurlijk de ‘Sikkels van Heiloo’ die in de jaren 1930 bij het omzetten van grondlagen voor de bollenteelt werden gevonden. Het gaat hier om een ‘depotvondst’ van vier vuurstenen en één bronzen sikkel. Verder werd er niets waargenomen, omdat het niet ging om een archeologisch onderzoek, maar om een toevalsvondst. Die sikkels zijn wel heel erg bijzonder omdat de vuursteen waarvan ze zijn gemaakt uit de omgeving van Helgoland komt en de bronzen sikkel mogelijk helemaal uit Griekenland! Het begraven van dergelijke bijzondere voorwerpen mogen we rustig een ‘rituele handeling’ noemen. In 1995 werd mogelijk een ‘magische plek’ gevonden, toen een grote cirkel van ingegraven houten palen werd ontdekt. Voor meer vondsten uit deze periode kunnen we slechts verwijzen naar de vondst van een kuiltje met scherven en een stukje van een akker, hoewel Heiloo een van de oudste dorpen van Holland is.

Replica’s van de in de jaren 30 gevonden sikkels. Te zien bij de Stichting Regionale Archeologie Baduhenna. Foto: Kees Zwaan.

Archeologische sporen gevonden

Het nieuwbouwplan moest voorafgaand aan de bouwwerkzaamheden worden onderzocht op archeologische sporen. Die werden ruimschoots gevonden! Niet alleen scherven van aardewerk, maar zelfs een grafheuvel die in twee perioden was opgebouwd. Grafheuvels werden vaak in rijen op een hoog punt in de omgeving van de woonplaats aangelegd. De oudste heuvel had een palen rij rondom van ruim acht meter doorsnee; de latere er bovenop gemaakte heuvel had ook een palenkrans, maar die was slechts vijf meter. Het vermoeden bestaat dat grafheuvels vaak als een soort familiegraf werden gebruikt. Daarom is het niet vreemd als er twee heuvels op dezelfde plaats liggen.

Stenen bijl

Van de woonplaats zelf werd bij het onderzoek niets gevonden, maar wel een gebruiksvoorwerp van de mensen die de heuvel hebben opgeworpen: een bijzondere stenen bijl. Deze bijl is van een bijzondere soort: ‘Nackengebogene Axt’, oftewel ‘gebogen nekbijl’. De eerste keer dat deze in Nederland werd aangetroffen! Hoewel gevonden aan de rand van een veel belopen weggetje tussen de grafheuvel en de akkers gaat het toch niet om een per ongeluk verloren exemplaar. De steel is namelijk nog aanwezig, maar bestaat niet uit stevig eiken- of essenhout, maar uit zacht prunushout. Veel houtsoorten werd een bijzondere eigenschap toebedacht en het hout van de prunus is daar een van. Mogelijk is de bijl, net als de 80 jaar geleden gevonden sikkels, met opzet begraven in de nabijheid van de grafheuvel.

Auteur: Frans Diederik

Bron:  Huis van Hilde

Publicatiedatum: 06/10/2011