Van zeemagazijn tot Scheepvaartmuseum

In de Gouden Eeuw was de handelsvloot van de Republiek der Nederlanden groter dan die van Engeland en Frankrijk bij elkaar. De voorlopers van de Koninklijke Marine moesten deze vloot beschermen tegen buitenlandse oorlogsschepen en kapers. De grootste en machtigste was die van Amsterdam.

2 min

De oude admiraliteitswerf was echter te klein geworden en de Admiraliteit verhuisde naar een groter terrein op Kattenburg. Daar verrezen werkplaatsen, kantoren, scheepshellingen en een voor die tijd enorm groot pakhuis: ’s Lands Zeemagazijn.

Het ’s Lands Zeemagazijn en omgeving te Amsterdam, gezien vanaf de buitenkant. Abraham Storck, 1675. Bron: het Geheugen van Nederland

Het pakhuis van de wereld

Amsterdam groeide vanaf 1590 explosief. In 1650 liet het stadsbestuur drie eilanden aanleggen voor pakhuizen, woningen en scheepswerven. In deze tijd was Amsterdam de grootste haven ter wereld. De stad werd ook wel het ‘Pakhuis van de wereld’ genoemd. Alle denkbare goederen uit de hele wereld waren in Amsterdam te koop. In 1656 werd het Zeemagazijn, ontworpen door Daniel Stalpaert, geopend. In dit pakhuis lagen zeilen, vlaggen, kanonnen en scheepsuitrusting voor de oorlogsvloot opgeslagen. Het Zeemagazijn speelde in de zeventiende eeuw een belangrijke rol bij het uitrusten van de vloot voor de drie zeeoorlogen die de Republiek uitvecht met Engeland.

’s Lands Zeemagazijn in 1910/1935. Bron: het Geheugen van Nederland

Aanvallen, plundering en brand

Meteen vanaf de opening was het gebouw een toeristische trekpleister. Vanaf het dak van het gebouw hadden bezoekers een prachtig uitzicht over de stad. Vanaf de achttiende eeuw ging het echter bergafwaarts met het Zeemagazijn. Het moest een aanval van patriotten (1787) en verschillende plunderingen doorstaan. Het noodlot sloeg echter pas echt toe in de nacht van 5 op 6 juli 1791. Het gebouw brandde, op de stenen muren na, volledig af. Nadien werd een pleisterlaag aangebracht waaronder de zwartgeblakerde bakstenen gevels konden verdwijnen.

Het Scheepvaartmuseum in 1981. Bron: Gahetna

Scheepvaartmuseum

Eind twintigste eeuw begint het Zeemagazijn een nieuw leven , als bewaarplaats voor topstukken van Het Scheepvaartmuseum. Het is mede dankzij het enthousiasme van koningin Wilhelmina na de ‘eerste Nederlandsche Tentoonstelling op Scheepvaartgebied’, dat Amsterdam een Scheepvaartmuseum heeft. Op 13 april 1973 wordt het Scheepvaartmuseum geopend door prinses Beatrix. Na een ingrijpende verbouwing tussen 2007 en 2011 is het vernieuwde Scheepvaartmuseum nu weer te bezoeken.

Door: Eva van Dijk.

Scheepvaartmuseum binnenplein

Publicatiedatum: 16/05/2012

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.